Ο Χούμπερ Ζάιπελ, πολυβραβευμένος Γερμανός δημοσιογράφος, δημιουργός ντοκιμαντέρ και συγγραφέας που θεωρείται εξαίρετος γνώστης της κατάστασης στη Ρωσία, αμειβόταν από το Κρεμλίνο, πιθανόν για δέκα χρόνια, αποκαλύπτει το περιοδικό Der Spiegel στο πλαίσιο έρευνας η οποία διεξήχθη από κοινού με το δεύτερο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF και την Διεθνή Κοινοπραξία Δημοσιογράφων Ερευνητών (ICIJ), τιτλοφορείται «Cyprus Confidential» κι επικαλείται εμπιστευτικά έγγραφα τα οποία διέρρευσαν από πάροχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Κύπρο.
Η Κύπρος περιγράφεται από το περιοδικό ως «η πίσω πόρτα της ΕΕ» προκειμένου Ρώσοι ολιγάρχες σε μαύρες λίστες κυρώσεων να είναι σε θέση να αποκρύψουν ή να αυξήσουν περιουσιακά τους στοιχεία.
Ο κ. Ζάιπελ χαρακτηρίζεται από γερμανικά ΜΜΕ ο δυτικός δημοσιογράφος που έχει τη στενότερη σχέση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο ίδιος λέει ότι έχει συναντήσει τον Ρώσο πρόεδρο «τουλάχιστον 100 φορές», ενώ παρουσιάζεται στα ντοκιμαντέρ του να τον συνοδεύει σε κυνήγι ελαφιών στη Σιβηρία, ή να επιβαίνει μαζί του σε λιμουζίνα στη Μόσχα. «Ο Ζάιπελ είναι ο απόλυτος Γερμανός ειδικός για τον Πούτιν», υποστήριζε παλαιότερα το ARD, που πρόβαλε τα ντοκιμαντέρ του, ενώ και το Spiegel του έχει πάρει στο παρελθόν συνεντεύξεις για τη Ρωσία.
«Εγώ, ο Πούτιν», ήταν ο τίτλος του ντοκιμαντέρ που έκανε διάσημο τον Γερμανό δημοσιογράφο το 2012, με σκηνές από τον Ρώσο πρόεδρο να παίζει χόκεϊ στον πάγο, να προπονείται στο τζούντο και στην κολύμβηση, να κάθεται αγκαλιά με σκύλο. Η ταινία έχει ως τώρα προβληθεί 51 φορές κι έχει πουληθεί σε έντεκα χώρες. Προηγουμένως, το 2009, είχε κυκλοφορήσει το πρώτο ντοκιμαντέρ του, με θέμα την Gazprom. Το 2014, κατάφερε να πάρει συνέντευξη και από τον Αμερικανό μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος Ρίτσαρντ Σνόουντεν, ο οποίος ζει στη Μόσχα, κερδίζοντας έτσι το Γερμανικό Βραβείο Τηλεόρασης.
Τα εμπιστευτικά έγραφα που επικαλείται το Spiegel είναι μέρος μόνο από τα έγγραφα που διέρρευσαν από πάροχους χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στην Κύπρο και μελετήθηκαν από την ICIJ. Σε κάποιο σημείο φαίνεται ότι ο Ζάιπελ είχε υπογράψει «συμβόλαιο χορηγίας» από το 2018, το οποίο ονομαζόταν «Πράξη χορηγίας», ύψους 600.000 ευρώ, πληρωτέο σε τρεις δόσεις, για το βιβλίο «Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται τη Ρωσία» (2021), ενώ χειρόγραφο σημείωμα αποκαλύπτει πως παρόμοιο συμβόλαιο υπήρχε από το 2013, για να γράψει «βιογραφία του Πούτιν».
Σύμφωνα με το «συμβόλαιο», «χορηγός» του Γερμανού δημοσιογράφου εμφανίζεται να είναι εταιρία-βιτρίνα με όνομα De Vere Worldwide Corporation, με έδρα στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.
Το Spiegel υποστηρίζει ότι η εταιρία ανήκει πιθανόν στο δίκτυο Severstal, του Ρώσου ολιγάρχη –και επί μακρόν μετόχου της TUI– Αλεξέι Μορντάσοφ, ο οποίος είχε επίσης μετοχές στην Bank Rossiya, η οποία θεωρείται «το πορτοφόλι» του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η έρευνα «Cyprus Confidential» αποκαλύπτει αμφιλεγόμενες συναλλαγές στην Κύπρο, με τη βοήθεια εμπιστευτικών εγγράφων έξι εταιριών-πάροχων: των DJC Accountants, ConnectedSky, Cyprodirect, MeritServus, MeritKapital, «Καλλίας και Σία». Τα έγγραφα χρονολογούνται από το 1995 έως το 2022 και είναι συνταγμένα κυρίως στα αγγλικά, στα ελληνικά και στα ρωσικά.
Στην έρευνα συμμετέχουν περισσότεροι από 270 δημοσιογράφοι και 69 ΜΜΕ διεθνώς, μεταξύ άλλων οι εφημερίδες Washington Post (ΗΠΑ), Guardian (Βρετανία) και Standard (Αυστρία). Όλα τα στοιχεία των συναλλαγών για το βιβλίο ετοιμάζονταν από στέλεχος της εταιρίας PwC στην Κύπρο. Η εταιρεία για πάνω από δυο δεκαετίες συνεργαζόταν με τον Μορντάσοφ και άλλους Ρώσους ολιγάρχες, «βοηθώντας τους να κινούν τα χρήματά τους και να παρακάμπτουν τις δυτικές κυρώσεις», αναφέρεται.
«Η Κύπρος έχει ξεμείνει από αξιοπιστία» δήλωσε στο ICIJ ο Αλέξανδρος Αποστολίδης, ειδικός του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Κύπρου για την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, στο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2021, ο Ζάιπελ εκφράζει κατανόηση για τη Ρωσία, ασκεί δριμεία κριτική στο NATO και στις ΗΠΑ, ενώ τονίζει τα «τα νόμιμα συμφέροντα ασφαλείας» της Ρωσίας. Οι θέσεις αυτές ταυτίζονταν, λίγο ως πολύ, με αυτές της Γερμανίας — μέχρι τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Προσκεκλημένος σε εκπομπή του ARD τον Ιανουάριο του 2022, λίγο πριν από την επίθεση της Ρωσίας, ο Ζάιπελ χλεύαζε την «υστερία» γύρω από μια ενδεχόμενη επίθεση της Ρωσίας κι απέκλειε την πιθανότητα.
Σε ερώτηση του περιοδικού για όσα φέρνει στο φως, ο Γερμανός δημοσιογράφος αρχικά έκανε λόγο για «ανοησίες», κατόπιν απέστειλε 8σέλιδο κείμενο, στο οποίο κατηγορεί τους συντάκτες του Spiegel ότι οι ερωτήσεις τους είναι προσχεδιασμένες στο πλαίσιο «πολιτικής εκστρατείας».
