Υπερταμείο: Μοντέλο “μικρών ΔΕΗ και Ελληνικών Αλυκών” για τη δημόσια περιουσία – Τα στοιχήματα

Σε μια περίοδο έντονων προκλήσεων στο μέτωπο της προσέλκυσης επενδύσεων, ενίσχυσης των δημόσιων οικονομικών, αλλά και κινήσεων που αλλάζουν “σελίδα” στο παραγωγικό μοντέλο, αναδεικνύεται, ως κρίσιμος, ο ρόλος του Υπερταμείου, του καθ΄ ύλην αρμόδιου “βραχίονα” εφαρμογής πολιτικών ανάπτυξης των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων.

Όπως αναφέρεται πάντως από το οικονομικό επιτελείο, στο φόντο και των αιτημάτων για ανάδειξη του δημόσιου συμφέροντος ως γνώμονα άσκησης πολιτικής, σε τομείς όπως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, τα δημόσια κτήματα και asset, σε νέα ρότα μπαίνει, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, που συναντά ένα σημαντικό “σταθμό”, καθώς μπαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών “Ελ Βενιζέλος”, εταιρεία, για πολλούς πρότυπο, της σύμπλευσης ιδιωτικού – δημόσιου τομέα.

Πιο συγκεκριμένα, με βάση όσα παρουσίασε ο Υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στην εκδήλωση «The World Ahead 2024», που διοργάνωσε στην Αθήνα ο Economist, δρομολογούνται νομοσχέδια που αφορούν στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου για τις δημόσιες επενδύσεις, την ενίσχυση των κινήτρων για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων και το Υπερταμείο, για τη δημιουργία Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου και τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών. Όπως αναφέρεται, κατά το πρότυπο της ΔΕΗ, ή των Αλυκών, που έχουν καταγράψει τα τελευταία χρόνια μια δυναμική πορεία, προτάσσεται η αποτελεσματικότερη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας.

“Ήδη παρουσιάστηκε το νομοσχέδιο με το οποίο ρυθμίζεται το καθεστώς αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας που βρίσκεται σε παραθαλάσσιες περιοχές. Στο αμέσως επόμενο διάστημα προχωρεί η εισαγωγή του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών στο Χρηματιστήριο, ενώ δρομολογείται η δημιουργία Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου στο πλαίσιο του Υπερταμείου και τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που λειτουργούν υπό την ομπρέλα του Υπερταμείου” αναφέρει το ΥΠΕΘΟ, ενώ ο κ. Χατζηδάκης έδωσε, συνεκδοχικά, το μοντέλο που θα ακολουθηθεί. . “Θέλουμε να δημιουργήσουμε «μικρές ΔΕΗ», με στόχο την επιχειρηματική ευελιξία και την καταπολέμηση κακών πρακτικών που εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους”, τόνισε ο υπουργός.

Βέβαια, μένουν πολλά να γίνουν σε σχέση με τις επιχειρήσεις, που εποπτεύει το Υπερταμείο, καθώς, κινούνται σε διαφορετικές ταχύτητες, έχουν διαφορετικές ανάγκες, πολλές από αυτές μεγάλες, αλλά και αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο από την αγορά. Π.χ. άλλες είναι αδήριτες ανάγκες της ΟΣΥ, με τις υποδομές και τα κενά προσωπικού σημαντικά, άλλες της ΕΤΑΔ, με τα χιλιάδες ακίνητα με ελλειμματικούς τίτλους, κι άλλες π.χ. των Ελληνικών Αλυκών, που έχουν έντονη εποχικότητα στην εργασία τους.

Σε κάθε περίπτωση, στα επόμενα στοιχήματα της ηγεσίας, εντάσσονται τα θέματα ενίσχυσης με προσωπικό, ευέλικτων προσαρμογών του πλαισίου λειτουργίας στις ανάγκες κάθε μια ξεχωριστά εταιρείας, αλλά και διαμόρφωσης στρατηγικής προσέλκυσης επενδύσεων.

Απαντώντας, πάντως, πριν λίγες, μέρες, σε ερωτήσεις, ο κ, Χατζηδάκης ανέφερε ότι οι επενδυτές θα επιλέξουν τους τομείς στους οποίους θα τοποθετήσουν τα χρήματά τους αλλά και ότι υπάρχει σαφές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον αγροδιατροφικό τομέα, την φαρμακοβιομηχανία, τα logistics ενώ όλες οι χώρες της ΕΕ δίνουν έμφαση στην ψηφιοποίηση και την πράσινη οικονομία.

Νέο ξεκίνημα

“Κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα για το Υπερταμείο και τις θυγατρικές του, το οποίο θέλουμε να βασιστεί σε κανόνες αποτελεσματικότητας και προσφοράς προς το Δημόσιο και το κοινωνικό σύνολο”, επεσήμανε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας, πριν λίγες μέρες ειδικότερα, σε εκδήλωση της ΕΤΑΔ για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Παρόντες στην εκδήλωση ήταν η γενική γραμματέας Δημόσιας Περιουσίας Νάγια Κόλλια, ο διευθύνων σύμβουλος του Υπερταμείου Γρηγόρης Δημητριάδης, ο πρόεδρος της ΕΤΑΔ Γρηγόρης Αναστασιάδης και η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Ηρώ Χατζηγεωργίου.

Ειδικά δε για την ΕΤΑΔ σημείωσε: “Η ακινησία δεν οδηγεί πουθενά και αν συνεχίσουμε να κάνουμε τα ίδια πράγματα θα έχουμε τα ίδια αποτελέσματα», προσθέτοντας ότι ενώ έγιναν σημαντικές προσπάθειες στο παρελθόν αλλά και πιο πρόσφατα για την ανάταξη και βελτίωση της κατάστασης, ωστόσο υπάρχουν πολλά που δεν πάνε κατ’ ευχήν.

Εξειδικεύοντας τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες που θα προχωρήσουν άμεσα ο υπουργός ανέφερε τα εξής:

– Θα ψηφιστεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους νέος νόμος για το υπερταμείο και τις θυγατρικές του, με στόχο οι θυγατρικές να λειτουργούν σαν “μικρές ΔΕΗ”. “Θα εισηγηθούμε στη Βουλή να προσλαμβάνονται τα στελέχη της διευθυντικής ομάδας και από τον ιδιωτικό τομέα, με διαδικασίες διαγωνισμών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης και πρόσθεσε: «Αυτό σημαίνει ότι θα αλλάξει ο τρόπος που θα γίνονται οι προσλήψεις ώστε να υπάρχει μεν η εμπλοκή του ΑΣΕΠ, αλλά όχι οι μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται. Θα υπάρξουν αλλαγές και στις διαδικασίες της καθημερινής λειτουργίας. Θα προχωρούν όλα με διαφάνεια αλλά με μεγαλύτερη ταχύτητα”.

– “Ειδικά για την ΕΤΑΔ, θα προχωρήσουν ταχύτερα οι διαδικασίες που έχουν ξεκινήσει προκειμένου να προσδιοριστούν τα ακίνητα που προσφέρονται και είναι πιο ώριμα προς εκμετάλλευση και στα οποία θα δοθεί προτεραιότητα. Επίσης θα γίνουν οργανωτικές αλλαγές προκειμένου να δημιουργηθούν ξεχωριστές διευθύνσεις για τα μεγάλα και ώριμα ακίνητα και για τις επιμέρους μικρότερες παραχωρήσεις.

“Δεν μπορεί να γίνει μια νέα αρχή χωρίς ταχείες διαδικασίες”, κατέληξε ο κ. Χατζηδάκης. “Οι μέθοδοι που προτείνουμε έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία διεθνώς και στην Ευρώπη. Αν οι κανόνες τεθούν και εφαρμοστούν σωστά, είμαι βέβαιος ότι η προσπάθεια θα έχει θετικά αποτελέσματα”.

Το Υπερταμείο

Στο μεταξύ, το Υπερταμείο, την Τρίτη, με ανακοίνωσή του ανέδειξε το στρατηγικό του σχέδιο, που περιλαμβάνει συγκεκριμένο πλάνο μεταρρυθμίσεων και, για πρώτη φορά, ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες απόδοσης (KPIs).

“Η περίοδος 2023- 2024 θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Υπερταμείο, καθώς θα λάβουν χώρα μια σειρά από πρωτοβουλίες με σημαντικό αναπτυξιακό αντίκτυπο. Σε αυτές περιλαμβάνεται το έργο αποτίμησης της αξίας των θυγατρικών και συμμετοχών μας, καθώς και η υλοποίηση του έργου της αποτίμησης της ακίνητης περιουσίας και ειδικότερα της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου. Ταυτόχρονα, προωθείται ένα πλάνο βιώσιμης ανάπτυξης της Διώρυγας της Κορίνθου και των Ελληνικών Αλυκών, ενώ προγραμματίζεται η ολοκλήρωση του διαγωνισμού για το αεροδρόμιο της Καλαμάτας σε συνδυασμό με τις διαδικασίες αξιοποίησης και των υπολοίπων περιφερειακών αεροδρομίων. Όλα τα παραπάνω συνάδουν στην δικαιολογημένη αισιοδοξία με την οποία αντιμετωπίζουμε την πορεία ολοκλήρωσης του τριετούς πλάνου 2022- 2024, για τη μετατροπή του Υπερταμείου σε έναν καταλύτη ανάπτυξης και μια πηγή βέλτιστων πρακτικών για το Δημόσιο Τομέα και ευρύτερα την οικονομία” αναφέρει η ανακοίνωση του Υπερταμείου, που σημειώνει ότι “το 2023 η Διοίκηση του Υπερταμείου αναμένει να υπερδιπλασιάσει τις επιδόσεις του 2022, κάνοντας νέο έτος ρεκόρ, με τα έσοδα από μερίσματα να ξεπερνούν τα 161 εκατ. ευρώ με συμβολή από τις εταιρίες ΔΑΑ, ΓΑΙΑΟΣΕ, ΟΚΑΑ, ΚΑΘ και Ελληνικές Αλυκές.

Ρεκόρ εσόδων

Όπως αναφέρεται, το 2022 σημειώθηκε ρεκόρ εσόδων μερισμάτων (75 εκατ. ευρώ), και αυτή αποτέλεσε την καλύτερη χρονιά μερισμάτων στην ιστορία του Υπερταμείου μέχρι εκείνη τη στιγμή. Σημειωτέον ότι τα έσοδα του Ομίλου το 2022 έφτασαν τα προ COVID-19 επίπεδα. Αυτό επετεύχθη παρότι όλες οι εταιρείες του Ομίλου έχουν απορροφήσει και απορροφούν τη σημαντική αύξηση τους κόστους της ενέργειας αντί να το μετακυλήσουν στους πελάτες.

Στο πλάνο για την επόμενη περίοδο, δε, το Υπερταμείο αναφέρει ότι εντάσσονται στόχοι που συνδέονται με την οικονομική και τη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Στα ζητούμενα των κατευθύνσεων του Μοναδικού του Μετόχου είναι η μετεξέλιξή του σε ένα πρότυπο Δημόσιο Επενδυτικό Ταμείο.

Αναλυτικά, όπως αναφέρεται προβλέπονται:

Στρατηγικά KPIs ως Εθνικοί Δείκτες Απόδοσης Οι στρατηγικοί στόχοι του Υπερταμείου ενσωματώθηκαν στο Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής για το 2023, καθώς και στο Ετήσιο Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου Οικονομικών για το 2023.

Στρατηγικός, Επιχειρηματικός Σχεδιασμός και Παρακολούθηση Το στρατηγικό σχέδιο του Υπερταμείου αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίτευξη της αποστολής του, που είναι η διασφάλιση και μεγιστοποίηση της αξίας της δημόσιας περιουσίας που διαχειρίζεται. Το Υπερταμείο έχει θέσει ένα πλαίσιο κανόνων μηνιαίας παρακολούθησης και αναφορών με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των θυγατρικών του και των οικονομικών τους αποτελεσμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, πέραν των τακτικών αναφορών απόδοσης, οι θυγατρικές εταιρείες υποβάλλουν προς το Υπερταμείο σε τριμηνιαία βάση την αναθεωρημένη εκτίμησή τους για το κλείσιμο του έτους (Rolling Forecast), τόσο για τα οικονομικά τους μεγέθη όσο και για τον βαθμό επίτευξης των στόχων, σε σχέση με τους μη οικονομικούς δείκτες. Για τον σκοπό αυτό, έχουν σχεδιαστεί εργαλεία παρακολούθησης της απόδοσης (performance dashboards), ώστε η διαδικασία να αυτοματοποιηθεί για όλες τις εταιρείες του χαρτοφυλακίου.

Σε διάρκεια 6ετίας (από το 2018) το Υπερταμείο έχει συνεισφέρει 285 εκατ. ευρώ στην οικονομία : 80 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), 65 εκατ. ευρώ για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας μέσω της επενδυτικής πολιτικής του και περίπου 140 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους.

Οι επενδύσεις και το “μοντέλο” των Αλυκών

Στο μεταξύ, τo Υπερταμείο. σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο 2022-2024 θα επενδύσει 51 εκατ. στην ελληνική αγορά. Οι πρώτες επενδύσεις ύψους 10 εκατ. έχουν ήδη υλοποιηθεί σε ελληνικά εταιρικά ομόλογα.

Να σημειωθεί, ότι το Σεπτέμβριο, ανακοινώθηκε η εξαγορά του 24,81% των μετοχών (1.087.063 κοινές ονομαστικές μετοχές) της εταιρείας Ελληνικές Αλυκές Α.Ε., που κατείχε η Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία ΚΑΛΑΣ Α.Ε., με τίμημα 3 εκατ. ευρώ. Μετά την εξαγορά των μετοχών της Ελληνικές Αλυκές Α.Ε., το Υπερταμείο πλέον κατέχει το 80% των μετοχών και καθίσταται στρατηγικός επενδυτής σε μια εταιρεία η οποία είναι θυγατρική του από το 2018, ενώ το υπόλοιπο 20% παραμένει σε Δήμους. H εταιρεία Ελληνικές Αλυκές Α.Ε., αφού εντάχθηκε στο Υπερταμείο, σημείωσε σημαντική αύξηση εσόδων, ενώ το 2022 σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων και κερδοφορίας προ και μετά φόρων, ύψους €9,06 εκατ., €1,77 εκατ. και €1,18 εκατ. αντίστοιχα, και είναι έτοιμη να υιοθετήσει ένα νέο αναπτυξιακό πλάνο.

Μάλιστα, όπως αναφέρεται, η αποτίμηση των Ελληνικών Αλυκών ολοκληρώθηκε και δείχνει την πολύ σημαντική αύξηση της αξίας της εταιρείας που έχει επιτευχθεί. Ειδικότερα, με το συνολικό έργο που έχει γίνει, έχει επιτευχθεί αύξηση της Αξίας πάνω από 50%.

Το Επενδυτικό Ταμείο

Επίσης, όπως αναφέρεται, κατόπιν διαγωνισμού, όρισε την BlackRock FMA ως σύμβουλο υλοποίησης στρατηγικού σχεδιασμού, για τον μετασχηματισμό του σε Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο της Ελλάδας στα πρότυπα των Διεθνών Επενδυτικών Ταμείων, με την έναρξη λειτουργίας στους κόλπους του ενός νέου Επενδυτικού Ταμείου, μέσα στο δεύτερο μισό του 2024.

“Το Υπερταμείο κάνει ένα κρίσιμο βήμα προς τη μετατροπή του σε Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο, επιδιώκοντας μέσα από αυτόν τον μετασχηματισμό να ενισχύσει την επενδυτική του ικανότητα και τον αντίκτυπό του στην ελληνική οικονομία. Υπό αυτό το πρίσμα, το Υπερταμείο πρόκειται να επενδύει τα έσοδά του όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, αλλά και να επανεπενδύει μέρος των εσόδων που προκύπτουν από την αύξηση της αξίας της δημόσιας περιουσίας, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας” υπογραμμίζει η διοίκηση