Καμία τραγουδίστρια δεν έχει συνδεθεί τόσο πολύ με μια εθνική επέτειο, όσο η Σοφία Βέμπο με την 28η Οκτωβρίου. Τόσο πολύ μάλιστα, ώστε ο κόσμος πίστευε πως γιόρταζε εκείνη την ημέρα και της έστελναν δώρα, γράμματα και κάρτες για Χρόνια Πολλά.
Έμεινε στην ιστορία ως η “Τραγουδίστρια της Νίκης” εξαιτίας των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Ήταν η εθνική φωνή που εμψύχωνε τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο.
Ο έρωτας της ζωής της ήταν ο Μίμης Τραϊφόρος και έζησαν μαζί μια εκρηκτική σχέση γεμάτη έντονες εμπειρίες. Το περίφημο και χιλιοτραγουδισμένο “Ας ερχόσουν για λίγο” – και όχι μόνο αυτό – γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’40, με αφορμή αυτόν το μεγάλο έρωτα.
Ο Μίμης Τραϊφόρος γεννήθηκε στον Πειραιά και από μικρός ασχολήθηκε με το θέατρο, τη συγγραφή, τη σκηνοθεσία και την ποίηση. Το 1934 τον συναντούμε στην περίφημη Μάντρα του Αττίκ σαν ποιητή και κομφερανσιέ και αργότερα το 1936 στην Όαση. Το 1939-1940 παρουσιάζεται σαν κομπέρ στο θέατρο Μοντιάλ. Το 1940 γράφει για τη Σοφία Βέμπο το τραγούδι “Παιδιά της Ελλάδος παιδιά”. Τότε γνώρισε τη θρυλική τραγουδίστρια, αγαπήθηκαν και παντρεύτηκαν τελικά το 1957, όμως η σχέση τους υπήρξε γεμάτη εντάσεις, ομηρικούς καβγάδες, χωρισμούς και επανασυνδέσεις.
9 “σταθμοί” για να ξαναθυμηθούμε την Βέμπο
Λίγο πριν από την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου ιδού 9 πράγματα για να ξαναθυμηθούμε την Βέμπο και το σύνολο των μεγάλων επιτυχιών που της έγραψε ο Τραϊφόρος όπως τα: “Χωριό μου, χωριουδάκι μου”, “Ο άνθρωπός μου”, “Αθήνα και πάλι Αθήνα”, “Ταμπακιέρα”.
- Το πραγματικό της όνομα ήταν “Σοφία Μπέμπου”, όμως το κοινό την πρόφερε “Βέμπο” και τελικά η ίδια έκανε τις απαραίτητες νόμιμες διαδικασίες για να υιοθετήσει το όνομα με το οποίο έμεινε γνωστή σε όλους μας. Γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης στις 10 Φεβρουαρίου του 1910 και έζησε στην Κωνσταντινούπολη έως το 1921.
- Από νεαρή ηλικία το ταλέντο της ήταν φανερό, ενώ αργότερα ήρθε στην Ελλάδα, κάνοντας την πρώτη της εμφάνιση το 1933 στο κέντρο Αστόρια της Θεσσαλονίκης. Σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε μία από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες στο θέατρο και στη δισκογραφία. Το 1938 ήταν η χρονιά της, ενώ παράλληλα έκανε και το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο, με την “Προσφυγοπούλα”, που γυρίστηκε στα κινηματογραφικά στούντιο της Αιγύπτου, δίπλα στον δημοφιλή ηθοποιό της εποχής Μάνο Φιλιππίδη. Η κήρυξη του πολέμου βρήκε τη Βέμπο στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας.
- Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 στις 10.00 – ώρα που θα συνέχιζε το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του Ζαππείου με αναμετάδοση τραγουδιών της Σοφίας Βέμπο – ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος διακόπτει τη ροή του προγράμματος και προβαίνει στην ιστορική εκείνη ανακοίνωση της επίθεσης των ιταλικών δυνάμεων κατά της Ελλάδας και την άμυνα των ημετέρων. Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος είχε αρχίσει.
- Ένα από τα τραγούδια που χαράχτηκαν ανεξίτηλα στο έπος του ‘40 και τραγουδιέται μέχρι σήμερα στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου είναι το “Παιδιά της Ελλάδος παιδιά” σε στίχους του Μίμη Τραϊφόρου και η μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Ήταν το πρώτο τραγούδι του έπους του ’40, και εκείνο που εκτόξευσε την καριέρα της Βέμπο. Το τραγούδι είναι στην ουσία η “Ζεχρά” του 1938 (στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη, μουσική Μιχάλη Σουγιούλ, πρώτη εκτέλεση Σοφία Βέμπο), στο οποίο άλλαξε τους στίχους ο Τραϊφόρος το 1940 και έγινε το “Παιδιά της Ελλάδος παιδιά”.
- Σύμφωνα με τον “μύθο”, αν και η πρώτη τους συνάντηση δεν πήγε τόσο καλά, η Βέμπο μίλησε στον Τραϊφόρο στα παρασκήνια του θεάτρου “Μοντιάλ” και του ζήτησε να της γράψει ένα πολεμικό τραγούδι, πάνω στη μουσική της “Ζεχρά”. Εκείνος γοητευμένος της απαντά: “Από πότε οι θεοί ζητούν χάρες από τους ανθρώπους;”. Για χάρη της, γράφει σε ένα διάλειμμα της παράστασης το “Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά”. Η Βέμπο βρίσκει σκληρό το τέλος: “αν δεν ‘ρθείτε νικηταί, να μην έρθετε ποτέ”. Του ζητά να το αλλάξει κι ο Τραϊφόρος αντικαθιστά τον πιο “ευαίσθητο” στίχο “με της νίκης τα κλαδιά, σας προσμένουμε παιδιά”. Το ίδιο βράδυ κάνει πάταγο. Ο μύθος της “τραγουδίστριας της νίκης”, έχει μόλις γεννηθεί.
- Η τεράστια απήχηση που είχαν τα τραγούδια της οδήγησαν τον Αύγουστο του 1941 τους κατακτητές να την παύσουν από το θέατρο και να της αφαιρέσουν την άδεια επαγγέλματος. Τον Οκτώβριο του 1942 αναγκάστηκε να αποδράσει στην Αίγυπτο, όπου έως τον Μάρτιο του 1946 ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα εμψυχώνοντας τα ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα σε στρατόπεδα, πολεμικά πλοία, νοσοκομεία και προσφυγικούς καταυλισμούς σε όλη τη Μέση Ανατολή.
- Στο ζενίθ της καριέρας της, η Βέμπο ταξίδεψε στις ΗΠΑ, αν και ο Τραϊφόρος προσπάθησε να την αποτρέψει. Εκεί έμεινε για δύο χρόνια, από τον Απρίλιο του 1947 έως τον Ιούνιο του 1949. Ιστορία έγραψε το θριαμβευτικό ρεσιτάλ της στο Κάρνεγκι Χολ, τον Μάιο του 1947, ενώ ακολούθησε μεγάλη περιοδεία σε όλες τις πολιτείες της ομογένειας. Στην Αμερική πραγματοποίησε και την ηχογράφηση 20 τραγουδιών για την εταιρεία Liberty.
- Με την επιστροφή της στην Ελλάδα το 1949 ξεκίνησε νέα περιοδεία, αυτήν τη φορά στις μονάδες του Εθνικού Στρατού στις εμφύλιες συγκρούσεις στον Γράμμο και στο Βίτσι. Αμέσως μετά, ακολούθησε μια εξάμηνη περιοδεία σε όλη την Αφρική, με μόνη συνοδεία τον ακορντεονίστα Μένιο Μανωλιτσάκη και τον αδελφό της Ανδρέα, διασχίζοντας με αυτοκίνητο τεράστιες αποστάσεις από την Αίγυπτο και το Σουδάν μέχρι τη Ροδεσία, τη Μοζαμβίκη και τη Νότια Αφρική!
- Η Βέμπο έφυγε από τη ζωή στις 11 Μαρτίου του ’78, από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Μίμης Τραϊφόρος, ασχολήθηκε με την έκδοση και επανέκδοση των ηχογραφήσεών της και τη διατήρηση της μνήμης της. Εκείνος έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 1998.
