Από την 1η Φεβρουαρίου αναμένεται να περάσουν οι αυξήσεις στις ακτοπλοϊκές γραμμές Πειραιά- Κρήτης, λόγω του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού, που εντάσσει τη ναυτιλία και βέβαια την ακτοπλοΐα στο σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων (ETS).
Πρόκειται ουσιαστικά για “επίναυλο επίναυλο διοξειδίου του άνθρακος”, που θα επιβαρύνει τους ταξιδιώτες, τα οχήματα και θα κατευθύνεται σε έναν Ευρωπαϊκό “κουμπαρά”, ώστε να στηριχθεί η διαδικασία της πράσινης μετάβασης στα κράτη – μέλη. Δηλαδή, δε θα αποτελεί έσοδο της ακτοπλοϊκής εταιρείας, αλλά όπως θα καταγράφεται ευκρινώς και στα έντυπα ή τα ψηφιακά έγγραφα των εισιτηρίων, θα πηγαίνει στο ταμείο της ΕΕ, για το σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων (ETS).
Να σημειωθεί ότι τα απευθείας δρομολόγια Πειραιά – Κρήτη (Ηράκλειο, Σούδα) εκτελούν η κοινοπραξία ΑΝΕΚ-Superfast και οι Μινωικές Γραμμές.
Η επιστολή της Attica Group για τις αυξήσεις προς Κρήτη
Έτσι, με βάση όσα αναφέρει σε σχετική ενημέρωση προς τους ναυτικούς πράκτορες η Attica Group, η επιβάρυνση για Κρήτη αποδίδεται “απευθείας στην Ευρωπαϊκή ΄Ένωση, ως μέρος της πληρωμής του ETS για την υλοποίηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών, με στόχο τη μείωση των εκπομπών και τη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον”. Σε ποσοστό φτάνει μέχρι 2,78%, επί του υφιστάμενου ναύλου, όπως σημειώνει σε σχετική ενημέρωση η Κοινοπραξία ΑΝΕΚ-Superfast του Ομίλου Attica.
Όπως, χαρακτηριστικά, σημειώνει Attica Group στην επιστολή της προς τους ναυτικούς πράκτορες για τις αυξήσεις προς Κρήτη “η χρέωση EU ETS θα αναπροσαρμόζεται μηνιαίως με βάση τις μέσες τιμές της διεθνούς αγοράς για τις εκπομπές CO2. Άρα, ανά μήνα θα σταθμίζεται το ύψος, ανάλογα με τις διεθνείς τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών που καταγράφονται στο χρηματιστήριο ρύπων”.
Επίσης, με βάση όσα ανέφερε σε δημοσιογραφικό πηγαδάκι ο Λουκάς Σιγάλας, Διευθύνων Σύμβουλος των Μινωικών Γραμμών, οι ανακοινώσεις για το ύψος του επίναυλου στα εισιτήρια λόγω της EU ETS θα γίνουν άμεσα, ίσως σήμερα ή την Δευτέρα.
Το νέο πλαίσιο
Υπενθυμίζεται, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, όρισε την 1η Ιανουαρίου 2024 ως ημερομηνία εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (Emission Trading System – ETS) για τη ναυτιλία. Το ETS συμπεριλαμβάνεται στο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Fit for 55” για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) και με μακροπρόθεσμο στόχο μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050.
Η εφαρμογή του νέου κανονισμού προβλέπει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες, προκειμένου να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώματα ρύπων που καλύπτουν το 100% των εκπομπών αερίων τους σε ταξίδια εντός της ΕΕ και το 50% των εκπομπών τους σε ταξίδια, όπου, είτε ο λιμένας αναχώρησης, είτε ο λιμένας άφιξης είναι εκτός της ΕΕ, για να αντισταθμίσουν το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν τα πλοία. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξει μια τριετής περίοδος προσαρμογής, κατά την οποία οι εταιρείες θα μπορούν να αγοράζουν δικαιώματα εμπορίας ρύπων ως ακολούθως: Το 2024 για το 40% των εκπομπών Το 2025 για το 70% των εκπομπών Το 2026 για το 100% των εκπομπών.
Επίσης, με βάση τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, οι χώρες της ΕΕ που έχουν επιβατηγά πλοία και προσεγγίζουν σε νησιά που δεν έχουν οδική ή σιδηροδρομική σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα και πληθυσμό μικρότερο από 200.000 κατοίκους μπορούν να ζητήσουν εξαίρεση έως το 2030 από την εφαρμογή του ETS, όπως και έγινε για την ελληνική ακτοπλοΐα. Ωστόσο, η διαδρομή Πειραιάς – Κρήτη δεν εμπίπτει στην εξαίρεση αυτή, λόγω του μεγέθους της Μεγαλονήσου.
Πάντως, το νέο πλαίσιο, για την αγορά δικαιωμάτων εμπορίας ρύπων, που αφορά πλοία φορτηγά και επιβατηγά πλοία άνω των 5.000 gt από το 2024 και υπεράκτια πλοία άνω των 5.000 gt από το 2027, αναμένεται να επιβαρύνει σημαντικά τα λειτουργικά κόστη των πλοίων, του συνόλου των ναυτιλιακών εταιρειών.
Πόροι και κατανομές
Καυτό, ωστόσο, ζήτημα για την ακτοπλοΐα είναι το να λάβει μερίδιο από τους ευρωπαϊκούς αυτούς πόρους, που θα κατευθυνθούν για την πράσινη μετάβαση, μια και απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις, ναυπηγήσεις αλλά και άλλες αναβαθμίσεις του στόλου.
Προς ώρας η ακτοπλοΐα, βασικός πυλώνας εθνικής και κοινωνικής συνοχής της χώρας, αλλά και άξονας σύνδεσης της Αγαιακής εσχατιάς της Ευρώπης με τον ηπειρωτικό της κορμό, μένει εκτός των όποιων σχεδιασμών για “πράσινες” χρηματοδοτήσεις από τον κουμπαρά του ETS.
Στο φόντο αυτό, τους τρόπους αξιοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων αλλά και τις χρηματοδοτήσεις των προτεραιοτήτων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στους τομείς της “πράσινης” ναυτιλίας και της ναυτικής εκπαίδευσης, έθεσε στις Βρυξέλλες, από τις 9 έως τις 11 Ιανουαρίου ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Χρήστος Στυλιανίδης, σε συναντήσεις με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Συγκεκριμένα, με βάση ανακοίνωση, ο Υπουργός συναντήθηκε με τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Valdis Dombrovskis, τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά, την Επίτροπο Μεταφορών Adina Vălean και την Γενική Διευθύντρια της DG REGIO Θέμη Χριστοφίδου.
Στο επίκεντρο των συναντήσεών του που έγιναν, όπως αναφέρθηκε σε πολύ καλό κλίμα, βρέθηκαν επίσης οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα θέματα που επηρεάζουν τον κλάδο της ναυτιλίας και παρουσιάστηκαν από τον κ. Στυλιανίδη οι ελληνικές θέσεις και οι τρόποι ενίσχυσης του συντονιστικού διαδικαστικού πλαισίου των Κρατών Μελών της ΕΕ εντός του ΙΜΟ. Στις συναντήσεις εξετάστηκαν και τρόποι για να βοηθηθεί η ελληνική ναυτιλία στο σύνολό της να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις ανάγκες της “πράσινης” μετάβασης.
