Ο πυρετός είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού. Στις περισσότερες περιπτώσεις ανεβαίνει για… καλό.
Κι αυτό διότι όταν είμαστε άρρωστοι, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανεβάζει τη θερμοκρασία του οργανισμού, στην προσπάθειά του να καταπολεμήσει τη λοίμωξη.
Πυρετός, βέβαια, εκδηλώνεται και σε άλλες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση αυτοάνοσων νοσημάτων όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ή ως παρενέργεια σε κάποια φάρμακα.
Τι συμβαίνει στο σώμα μας κατά τη διάρκεια του πυρετού
Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ποικίλλει ελαφρώς από μέρα σε μέρα και από άτομο σε άτομο, αλλά κανονικά διατηρείται γύρω στους 36,6 βαθμούς Κελσίου.
Αυτό δημιουργεί το τέλειο περιβάλλον για τα κύτταρά μας, ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά.
Ένα τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος λειτουργεί σαν θερμοστάτης, παρακολουθεί συνεχώς τη θερμοκρασία του σώματος και γυρίζει εσωτερικούς «διακόπτες», ώστε να την επαναφέρει πάντα στους περίπου 36,6 βαθμούς Κελσίου.
Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, όμως, όταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος ανιχνεύουν ξένους εισβολείς, όπως βακτήρια ή ιούς, απελευθερώνουν χημικές ουσίες, τα πυρογόνα, τα οποία προκαλούν πυρετό.
Αυτές οι χημικές ουσίες ταξιδεύουν στον εγκέφαλο, όπου δρουν στους ευαίσθητους στη θερμοκρασία νευρώνες του υποθαλάμου, λέγοντάς τους ουσιαστικά ότι ήρθε η ώρα να αυξήσει τη θερμοκρασία στον οργανισμό, εξηγεί ο δρ. Paul O’ Rourke, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins της Βαλτιμόρης.
Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι νευρώνες απελευθερώνουν ουσίες που μοιάζουν με ορμόνες και ονομάζονται προσταγλανδίνες (συγκεκριμένα, μία που ονομάζεται PGE2) για να γυρίσουν τον επιλογέα στον θερμοστάτη του σώματος και να ξεκινήσουν τον πυρετό.
«Συνήθως θεωρούμε ότι έχουμε πυρετό όταν φτάνουμε σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 38 βαθμούς Κελσίου», λέει ο δρ. ο O’ Rourke.
Ο υποθάλαμος μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος με διάφορους τρόπους.
Για παράδειγμα, κατευθύνει τα αιμοφόρα αγγεία να συστέλλονται, γεγονός που μειώνει την ποσότητα θερμότητας που διαχέεται μέσω της επιφάνειας του δέρματος.
Προκαλεί επίσης το ρίγος για την παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερης θερμοκρασίας.
Αυτές οι φυσιολογικές διεργασίες αποτελούν συλλογικά μέρος της πρώτης γραμμής άμυνας του οργανισμού κατά της λοίμωξης, γνωστής ως οξεία φλεγμονή.
Ο κύριος στόχος είναι να τεθεί η λοίμωξη υπό έλεγχο και να σταματήσει η εξάπλωσή της.
Παραδόξως, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν ρίγη παράλληλα με πυρετό, παρόλο που η θερμοκρασία του σώματός τους αυξάνεται.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο υποθάλαμος έχει αυξήσει προσωρινά τον εσωτερικό θερμοστάτη του σώματος σε ένα υψηλότερο «φυσιολογικό» επίπεδο.
Καθώς το σώμα προσπαθεί να φτάσει σε αυτό το νέο βασικό επίπεδο, αισθάνεστε συγκριτικά κρύο.
Γιατί ο οργανισμός χρειάζεται υψηλές θερμοκρασίες όταν νοσεί
Ένας πιθανός λόγος που ο οργανισμός μας χρειάζεται υψηλές θερμοκρασίες όταν νοσεί, είναι να δυσκολεύει τα βακτήρια ή τους ιούς να πολλαπλασιαστούν και να μολύνουν τα κύτταρά μας, δήλωσε ο O’Rourke.
Η υψηλότερη θερμοκρασία του σώματος μπορεί επίσης να μετατρέψει το ανοσοποιητικό σύστημα σε μια καλύτερη «πολεμική μηχανή», συμπληρώνει ο ίδιος.
Για παράδειγμα, όταν η θερμοκρασία του σώματός μας αυξάνεται, τα κύτταρα παράγουν πρωτεΐνες θερμικού σοκ (HSPs), οι οποίες ενεργοποιούν ανοσοποιητικές οδούς για την καταπολέμηση της λοίμωξης.
Διευκρινίζεται ότι οι HSPs κανονικά ρυθμίζονται από τα κύτταρα κατά τη διάρκεια της φλεγμονής, καθώς το σώμα προσπαθεί να προστατευτεί από ξένους εισβολείς.
«Ο μέσος ενήλικας ή το παιδί, μπορεί να παρουσιάσει κάποιο βαθμό πυρετού για λίγες ημέρες, σίγουρα δύο ή τρεις, χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται ιατρική φροντίδα», δήλωσε από την πλευρά της η δρ. Κίτι Ο’Χέαρ, συμβουλευτική συνεργάτης στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Duke.
Κάτι που σημαίνει ότι τουλάχιστον τις πρώτες μέρες που θα εμφανιστεί ο πυρετός, καλό είναι να μην επιχειρούμε να τον ρίξουμε με παυσίπονα και αντιπυρετικά, αλλά εφόσον τον ανεχόμαστε, να τον αφήνουμε ως φυσική διαδικασία να εξελίσσεται.
Εμπύρετοι σπασμοί
Μερικές φορές όταν τα παιδιά έχουν υψηλό πυρετό, μπορεί να εμφανίσουν σπασμούς που ονομάζονται εμπύρετοι σπασμοί.
Αν και αυτοί μπορεί να είναι τρομακτικοί, διαρκούν γενικά μόνο λίγα λεπτά και είναι συνήθως ακίνδυνοι.
Παρ’ όλα αυτά, οι γονείς θα πρέπει να καλούν τον παιδίατρο κάθε φορά που το παιδί τους παθαίνει κρίση, ακόμη και αν είναι κατά τη διάρκεια πυρετού, δήλωσε η O’Hare.
Ανάλογα με την ηλικία σας, ένα μη συνταγογραφούμενο φάρμακο όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουπροφαίνη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα του πυρετού.
Η αφαίρεση των πολλών ρούχων που βάζουμε συνήθως όταν είμαστε άρρωστοι, ένα μπάνιο με κρύο νερό και η κατανάλωση δροσερών υγρών, μπορούν επίσης ως φυσικές λύσεις να βοηθήσουν στη βελτίωση του πυρετού, λέει η ίδια.
Η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματός κατά τη διάρκεια του πυρετού απαιτεί μεγάλη προσπάθεια από τον οργανισμό, καθώς για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος κατά 1 βαθμό Κελσίου, δαπανούμε επιπλέον 10% περισσότερη ενέργεια από ό,τι αυτήν που θα χρειαζόμασταν κανονικά για να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία μας.
Επομένως, είναι σημαντικό να παραμένουμε ξεκούραστοι όσο είμαστε άρρωστοι με πυρετό, καταλήγει ο O’Rourke.
