Πώς θα εξαγοράζονται τα καταπατημένα κτήματα του δημοσίου

Θέμα λίγων εβδομάδων είναι, με βάση αρμόδιες πηγές, η ενεργοποίηση του σχεδίου για την εξαγορά 89.928 καταπατημένων εκτάσεων του δημοσίου.

Πιο συγκεκριμένα, στο τέλος Φεβρουάριο ή το αργότερο στις αρχές Μαρτίου, όσοι και όσες κατέχουν εκτάσεις του Δημοσίου για πάνω από 30 χρόνια θα έχουν τη δυνατότητα να τις εξαγοράσουν μέσα από μια διαδικασία που προβλέπει εκπτώσεις που μπορει να φτάσουν σωρευτικά μέχρι και το 80%. Για το σκοπό αυτό θα ενεργοποιηθεί, μάλιστα, ειδική πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων από τους δικαιούχους.

Να σημειωθεί ότι πάνω από εννέα στα δέκα δημόσια ακίνητα έχουν καταπατηθεί καθώς σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.

Στα καταπατημένα δημόσια κτήματα, μάλιστα, έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακόμη και πολυκατοικίες, εργοστάσια, αποθήκες, αγροτικά ακίνητα, εργαστήρια και κτίρια για οποιαδήποτε επαγγελματική χρήση που είτε ιδιοκατοικούνται είτε εκμισθώνονται σε τρίτους.

Στόχος του κυβερνητικού, αυτού, λοιπόν, πλάνου είναι αφενός η διασφάλιση εσόδων, που μπορεί να φτάσουν και τα 500 εκατ. ευρώ σε βάθος 5 ετών, αλλά και η ταυτοποίηση μιας χρόνιας εκκρεμότητας, που σε συνδυασμό με την επιχειρούμενη παρέμβαση στην εκτός σχεδίου δόμηση, την προώθηση των δασικών χαρτών, το “ξεκαθάρισμα” από την ειδική μονάδα του ΤΑΙΠΕΔ των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων εκτάσεων του Δημοσίου, αλλά και το νέο πλαίσιο στις παραλίες, προωθεί, με βάση την κυβέρνηση, τη θωράκιση της δημόσιας περιουσίας.

Έτσι, όσοι και όσες ενδιαφερθούν, θα μπορούν να εξαγοράσουν ένα άρτιο οικόπεδο για εντός σχεδίου ή 10 στρέμματα γης για εκτός σχεδίου. Βέβαια προβλέπεται και η δυνατότητα για “τακτοποίηση” ακόμα μεγαλύτερων εκτάσεων, όπως π.χ. 20 στρέμματα σε περίπτωση που υπάρχει τυχόν μικρό υπόλοιπο έκτασης που απομένει ανεκμετάλλευτο.

Εξαγορά, επίσης, μπορεί να γίνει και σε ακίνητα που περιλαμβάνουν (όχι παραπάνω όμως από το 20% της συνολικής επιφάνειας) εκτάσεις χαρακτηρισμένες ως δασικές ή Νatura, υπογράφοντας ταυτόχρονα και ρήτρα προστασίας τους. Αν ωστόσο επιχειρηθεί οικοδόμηση σε αυτές τις εκτάσεις ή άλλη παρέμβαση τότε η εξαγορά ακυρώνεται.

Σε σχέση με τα “διακατεχόμενα” το ύψος του τιμήματος καθορίζεται με βάση την αντικειμενική τιμή, ενώ μειώνεται έως και 80% ανάλογα με την χρόνο κατοχής, το κοινωνικό προφίλ, το είδος του ακινήτου. Παράλληλα, στον καθορισμό του τιμήματος, θα λαμβάνεται υπόψη και το εισοδηματικό επίπεδο, ενώ η εξόφληση θα μπορεί να γίνει σε έως 60 μηνιαίες δόσεις με ελάχιστο ποσό τα 100 ευρώ.

Αναλυτικότερα με βάση το νόμο οι δικαιούχοι, το ύψος και η διαδικασία πληρωμής του τιμήματος καθώς και οι κυρώσεις είναι οι ακόλουθες:

• Εξαγορά ακινήτων του Δημοσίου μπορεί να γίνει εφόσον ο ιδιώτης έχει στην κατοχή του το ακίνητο τουλάχιστον για 30 χρόνια η αν υπάρχουν τίτλοι αγοράς ή ιδιοκτησίας και κτίσματα προ του 1992. Επίσης με κατοχή τουλάχιστον 40 χρόνια εφόσον υπάρχει κτίσμα (που αποτελεί και μοναδική κατοικία ή εμπορική εκμετάλλευση –πχ βιοτεχνία- του ιδιώτη) πριν από το 1982.
• Το τίμημα εξαγοράς ορίζεται η αντικειμενική αξία του ακινήτου μετά των κτισμάτων του. Εξοφλείται είτε εφάπαξ με έκπτωση 10%, ή τμηματικά σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσόν τα 100 ευρώ μηνιαίως. Σε περίπτωση που ο ιδιώτης εγγραφεί ήδη ως ιδιοκτήτης στο Κτηματολόγιο η έκπτωση ανέρχεται στο 50%.

Οι εκπτώσεις

• για κατοχή πάνω από τα τουλάχιστον 30 ή 40 χρόνια μείωση κατά 1% ανά έτος. Για παράδειγμα, για 90 χρόνια κατοχή η έκπτωση ανέρχεται σε 50%, που είναι και το ανώτατο πλαφόν μείωσης του τιμήματος, λόγω παλαιότητας.
• εάν ο αιτών είναι άτομο με αναπηρία 80% και άνω, ή και εάν είναι πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ: μείωση τιμήματος κατά 30%.
• για αναπηρία 67%-79% παρέχεται έκπτωση 20%. Την ίδια έκπτωση έχει και κάθε πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ.
• για παλιννοστούντες ομογενείς που έχουν εγγραφεί στα μητρώα ή τα δημοτολόγια δήμου ή είναι μόνιμοι κάτοικοι παραμεθόριων περιοχών η μείωση είναι 20%
• για πολύτεκνους η έκπτωση ανέρχεται σε 20% εφόσον το ετήσιο ατομικό τους εισόδημα είναι έως 40.000 ευρώ, ή το ετήσιο οικογενειακό έως 80.000 ευρώ.
• για τρίτεκνους που το ετήσιο ατομικό εισόδημα δεν ξεπερνά τα 25.000 ευρώ ή τα 40.000 το ετήσιο οικογενειακό η μείωση ορίζεται σε 15%
• για μονογονεϊκές οικογένειες έκπτωση 15%
• για μακροχρόνιους ανέργους μείωση 15%
• για δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος – ΚΕΑ μείωση 20%
• για κτίσμα που βρίσκεται εντός του ακινήτου και αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του αιτούντος έκπτωση 20%

Το χρονοδιάγραμμα πληρωμής και οι κυρώσεις

Σε περίπτωση που ο αιτών προβαίνει στην εξόφληση του τιμήματος εξαγοράς, εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση σε αυτόν του πιστοποιητικού αποδοχής υποβάλλει αποδεικτικό εξόφλησης στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία. Σε 15 μέρες το πολύ εκδίδεται η απόφαση εξαγοράς και μεταγράφεται στο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο.

Εάν ο αιτών ζητήσει εξόφληση με δόσεις, εντός ενός μηνός από την εξόφληση της τελευταίας δόσης, υποβάλλει το αποδεικτικό εξόφλησης στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία για να λάβει σε 15 μέρες την απόφαση εξαγοράς προκειμένου να ολοκληρωθεί η μεταγραφή

Στην περίπτωση που εντός του δημοσίου ακινήτου υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή, ο αιτών, εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση του πιστοποιητικού αποδοχής, οφείλει να υποβάλει αίτηση τακτοποίησης και υπαγωγής του στον ν. 4495/2017.

Ειδικά στην περίπτωση που εντός του δημοσίου ακινήτου υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή, για την έκδοση της απόφασης εξαγοράς απαιτείται, εκτός από το τίμημα εξαγοράς, να εξοφληθεί το πρόστιμο υπαγωγής στον ν. 4495/2017 και να προσκομιστεί στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία η βεβαίωση περαίωσης της διαδικασίας υπαγωγής στον ν. 4495/2017.

Αν το τίμημα εξαγοράς δεν εξοφληθεί εφάπαξ η δεν καταβληθεί η πρώτη δόση δεν εκδίδεται απόφαση εξαγοράς και η υπόθεση τίθεται στο αρχείο.

Για εμπρόθεσμη εξόφληση του τιμήματος εξαγοράς, υποβάλλεται αμελλητί το σχετικό αποδεικτικό καταβολής στην οικεία Κτηματική Υπηρεσία για την άμεση ενημέρωσή της. Οι δόσεις που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται, εφόσον δεν υπερβαίνουν το 40% του τιμήματος εξαγοράς, όμως σε βάρος του αιτούντος δεν θα βεβαιώνεται αποζημίωση αυθαίρετης χρήσης για το δημόσιο ακίνητο για το χρονικό διάστημα που αντιστοιχεί στο μη επιστρεφόμενο ποσό.

Αν ο αιτών δεν διατηρήσει την κύρια και μοναδική του κατοικία ή την άσκηση της δραστηριότητας για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών από την έκδοση της απόφασης εξαγοράς, τότε επέρχεται η αυτοδίκαιη λήξη ισχύος.