Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τότε που η ηγεσία του υπουργείου Υγείας είχε δεσμευτεί για τη δημιουργία νέου αντικαπνιστικού νόμου μέσα σε 3 μήνες, όμως ακόμα δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη.
Όπως είχε δηλώσει ο τότε υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, ο νόμος εφαρμόζεται μόνο πρωί και μεσημέρι.
«Ο αντικαπνιστικός νόμος εφαρμόζεται σε ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας, ειδικά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες, όμως υπάρχει πρόβλημα με την εφαρμογή του το βράδυ», είχε αναφέρει ο κ. Πλεύρης στις 23 Ιανουαρίου του 2023.
Γιατί το υπουργείο Υγείας αλλάζει και δεν εφαρμόζει τον νόμο
Ο ισχύων νόμος έχει αρκετά προβλήματα γι’ αυτό και δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί.
Όπως είχε εξηγεί στο NEWS 24/7 η Ειρήνη Αγαπηδάκη, γενική γραμματέας του υπουργείου Υγείας, τότε, και υπεύθυνη για τα θέματα πρόληψης, η εφαρμογή του νόμου είχε δύο βασικά προβλήματα.
«Το πρώτο αφορούσε τον ακριβή προσδιορισμό των χώρων που επιτρέπεται (ποιοι θεωρούνται ανοιχτοί και ποιοι κλειστοί) και το δεύτερο αφορά τα καπνικά προϊόντα. Θα πρέπει να γίνει πιο απλό το νομικό πλαίσιο για να μπορέσουν τα όργανα να εφαρμόσουν τη νομοθεσία και να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους».
Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, το κάπνισμα επιτρέπεται σε εξωτερικούς χώρους καταστημάτων μόνο όταν είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δύο πλευρές τουλάχιστον και δεν είναι στεγασμένοι.
Αν και έχει γίνει προσπάθεια με υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους να γίνει πιο λεπτομερής περιγραφή του υπαίθριου χώρου (π.χ. το ύψος που μπορεί να έχουν τα προστατευτικά), οι διαφορές είναι συχνά δυσδιάκριτες και δυσχεραίνουν το έργο των ελεγκτών.
Πρόστιμα κυρίως σε νοσοκομεία και δημόσιες υπηρεσίες, αλλά όχι σε θεριακλήδες
Ως εκ τούτου, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν, τουλάχιστον από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) το 2023, αφορούν ελάχιστους πολίτες, τη στιγμή που πολλά μπαρ και κέντρα διασκέδασης πνίγονται στον καπνό.
Συγκεκριμένα, το περασμένο έτος επιβλήθηκαν για τον αντικαπνιστικό νόμο, συνολικά πρόστιμα συνολικής αξία 383.100 ευρώ σε νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες και πολίτες για κάπνισμα.
Ωστόσο, σε φυσικά πρόσωπα, επιβλήθηκαν 9.600 ευρώ πρόστιμα , που αφορούν μόλις 96 πολίτες οι οποίοι πιάστηκαν στα πράσα να καπνίζουν σε δημόσιους κλειστούς χώρους.
Τα υπόλοιπα 317 πρόστιμα επιβλήθηκαν σε υπευθύνους ή εκπροσώπους των ελεγχόμενων φορέων και ήταν ύψους 373.500ευρώ.
Ενδεικτικά από τους επιτόπιους ελέγχους στις περιφερειακές ενότητες Κορινθίας, Αργολίδος, Λακωνίας, Μεσσηνίας και Αρκαδίας σε δημόσιες υπηρεσίες και νοσοκομεία διαπιστώθηκαν:
- Σε δύο νοσοκομεία: Μη ύπαρξη σχεδίου αποτροπής καπνίσματος και πλημμελής εποπτεία της εφαρμογής του σχεδίου αποτροπής καπνίσματος σε δύο νοσοκομεία.
- Σε τέσσερις δήμους: Μη ύπαρξη σχεδίου αποτροπής καπνίσματος
- Σε 1 δήμο βρέθηκε καπνιστής που ήταν υπεύθυνος για την εφαρμογή του σχεδίου αποτροπής καπνίσματος
- Σε 2 Περιφερειακές ενότητες: Μη ύπαρξη σχεδίου αποτροπής καπνίσματος
- Σε 1 ΔΥΟ: Μη ύπαρξη σχεδίου αποτροπής καπνίσματος
Υπενθυμίζεται ότι ελέγχους, εκτός από την ΑΑΔΕ, εκτελεί και η Αστυνομία, αλλά και δημοτικές αρχές.
Πάντως, η διασφάλιση της προστασίας των πολιτών από το παθητικό κάπνισμα και η μείωση του αριθμού των καπνιστών, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο των δράσεων δημόσιας υγείας για το κάπνισμα που σχεδιάζει το υπουργείο Υγείας, με πρωταρχικό στόχο τα παιδιά που θα γεννηθούν το 2025 να είναι η πρώτη γενιά Ελλήνων που δεν θα καπνίζει και δεν θα εκτίθεται στο κάπνισμα.
Οι επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα στη υγεία
Όχι απλώς σοβαρά προβλήματα υγεία, αλλά και συχνοί θάνατοι καταγράφονται μεταξύ των καπνιστών, σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ:
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ:
- Το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες.
- Οι θάνατοι από ΧΑΠ είναι 10 φορές περισσότεροι στους καπνιστές, απ’ ότι στους μη καπνιστές.
- Σχεδόν το 40% των θανάτων από καρκίνο και σχεδόν το 90% θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα μπορούν ν’ αποδοθούν στο κάπνισμα.
- Το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα.
- Η οστική πυκνότητα των καπνιστών τείνει να είναι μικρότερη από αυτή των μη καπνιστών.
- Σε ότι αφορά στις γυναίκες, το κάπνισμα έχει βρεθεί ότι προκαλεί διαταραχές στην έμμηνο ρύση, μειώνει μέχρι και κατά 50% την γυναικεία γονιμότητα και σχετίζεται με την πρόωρη εμφάνιση (κατά 2-3 χρόνια) της εμμηνόπαυσης.
- Το κάπνισμα συσχετίζεται με την έκπτωση των πνευματικών ικανοτήτων των καπνιστών (καλή λειτουργία της μνήμης, της σκέψης και της αντίληψης).
- Επιδρά, επίσης, αρνητικά στο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων. Οι καπνιστές τείνουν να είναι λιγότερο υγιείς από τους μη καπνιστές, ενώ το κάπνισμα επιδεινώνει τα υπάρχοντα προβλήματα υγείας και αυξάνει τον χρόνο που απαιτείται για να αναρρώσουν οι ασθενείς από κάποια ασθένεια.
- Το κάπνισμα φαίνεται να συσχετίζεται με την αυξημένη ευαλωτότητα, την αρνητική εξέλιξη και τις δυσμενείς επιπτώσεις από την ασθένεια COVID-19.
- Το κάπνισμα αλληλεπιδρά και μειώνει την αποτελεσματικότητα πολλών φαρμακευτικών σκευασμάτων, τα οποία χορηγούνται ευρέως για νοσήματα όπως η υπέρταση, η αρθρίτιδα, η στηθάγχη και ο σακχαρώδης διαβήτης.
- Το κάπνισμα της μητέρας κατά την προγεννητική περίοδο συσχετίζεται με το χαμηλό βάρος γέννησης των βρεφών και με την εμφάνιση διαταραχών συμπεριφοράς και μάθησης στην εφηβική ηλικία και αυξάνει σημαντικά και τον κίνδυνο για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας κατά την ενήλικη ζωή.
