Σειρά μακροοικονομικών μεταβλητών προσθέτει στην οικονονμία και βέβαια την αγορά εργασίας, όπως και στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, το δημογραφικό σύμφωνα με τη Eurobank.
Όπως σημειώνει σε ανάλυσή της:
1. Η τρέχουσα μείωση του πληθυσμού (-0,4% σε ετήσια βάση το 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023), η οποία ασκεί αρνητικές επιδράσεις στο ΑΕΠ καθότι συρρικνώνονται οι διαθέσιμοι πόροι του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, δύναται να επιβραδυνθεί βραχυχρόνια μέσω της αντιστροφής της καθαρής εκροής ανθρώπινου κεφαλαίου (brain drain) σε καθαρή εισροή ανθρώπινου κεφαλαίου (brain gain) με ευεργετικές συνέπειες και στη συνιστώσα της παραγωγικότητας της εργασίας.
2. Η αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό (π.χ. μέσω αύξησης της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό των γυναικών και των νέων) και η περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας, η οποία ωστόσο θα πρέπει να συνοδευτεί και από μείωση του φυσικού ποσοστού ανεργίας (δομική ανεργία) έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν έντονες πληθωριστικές πιέσεις, μεσοπρόθεσμα δύνανται να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις στο ΑΕΠ από τη μείωση του πληθυσμού.
Αυτό δείχνει ότι για κάποια χρόνια, όχι για πολλά, ο παραγωγικός συντελεστής της εργασίας στην Ελλάδα δύναται να έχει θετική συνεισφορά στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης, καθότι υπάρχουν δυνατότητες για περαιτέρω αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του εργατικού δυναμικού στον πληθυσμό (υπολείπεται σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης) και περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας (υπερβαίνει τον μέσο όρο της Ευρωζώνης) μέσω των κατάλληλων πολιτικών, κυρίως στο πεδίο των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.
3. Μακροχρόνια η επίδοση της Ελλάδας στο πεδίο της οικονομίας (και όχι μόνο) αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς από το τρέχον δημογραφικό πρόβλημα (υπογεννητικότητα και γήρανση του πληθυσμού) το οποίο ασκεί αρνητικές επιδράσεις στον δυνητικό ρυθμό μεγέθυνσης. Ο ρυθμός μεταβολής της απασχόλησης έλκεται από τον ρυθμό μεταβολής του πληθυσμού και μακροχρόνια ισούται με αυτόν. Απαιτείται σήμερα να εφαρμοστούν οι κατάλληλες πολιτικές (π.χ. κίνητρα για την αύξηση του ρυθμού των γεννήσεων) έτσι ώστε το πρόβλημα να αμβλυνθεί στο μέλλον.
Τέλος, όταν εξαντληθούν οι θετικές επιδράσεις στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης από την αύξηση της συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό και από τη μείωση του ποσοστού ανεργίας, ο μόνος παράγοντας που δύναται να αντισταθμίσει τις οικονομικές επιπτώσεις του τρέχοντος δημογραφικού προβλήματος είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Η εν λόγω συνιστώσα δύναται να έχει θετική συνεισφορά στον ρυθμό μεγέθυνσης και στη μεσοπρόθεσμη περίοδο, καθότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης των επενδύσεων ιδιαίτερα σε παραγωγικούς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, βελτίωσης της ποιότητας των θεσμών και υιοθέτησης νέων τεχνολογιών, δηλαδή παραγόντων που αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας
