Έρχεται το “ψηφιακό ευρώ” – Αποκαλυπτήρια από την Αθήνα στο σχέδιο της ΕΚΤ

Ένα αποφασιστικό βήμα για την καθιέρωση του “ψηφιακού ευρώ” αναμένεται να γίνει στην Αθήνα, την Τετάρτη 25 και την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου, στην πανηγυρική συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Ουσιαστικά μετά το διήμερο της ΕΚΤ στην Αθήνα θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο του 2023 η προπαρασκευαστική φάση, η οποία θα επικεντρωθεί σε περαιτέρω προετοιμασία για την ανάπτυξη του “ψηφιακού ευρώ” και θα αξιοποιήσει τα πορίσματα της φάσης διερεύνησης.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η ΕΚΤ στον ειδικό ιστότοπο που έχει “σηκώσει”, σκοπός της προπαρασκευαστικής φάσης είναι να τεθούν τα θεμέλια για το ενδεχόμενο έκδοσης ψηφιακού ευρώ. Ουσιαστικά, στη φάση αυτή θα “κλείσουν” ρυθμιστικά ζητήματα, θα οριστικοποιηθούν οι πάροχοι για την ανάπτυξη της σχετικής πλατφόρμα, αλλα και όλες οι τεχνικές λεπτομέρειες.

Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που και αυτό έχει ειδική ιστοσελίδα για το νέο αυτό “εργαλείο πληρωμών”, το ψηφιακό ευρώ θα είναι μια ψηφιακή μορφή «χρήματος κεντρικής τράπεζας» που εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για λιανική χρήση παράλληλα, για παράδειγμα, με το φυσικό χρήμα.

Σε έναν ολοένα και πιο ψηφιοποιημένο κόσμο, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποφέρει οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, να προωθήσει την καινοτομία και να ενισχύσει την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, αναφέρει το Συμβούλιο.

Επιπλέον, θα λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα, αποτελώντας μια πρόσθετη επιλογή πληρωμής. “Το σχέδιο για το ψηφιακό ευρώ είναι για τους λαούς της Ευρώπης”, έχει, μάλιστα, δηλώσει, πριν λίγες εβδομάδες, ο Φάμπιο Πανέτα, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, ο οποίος προεδρεύει στο Task Force -την ειδική ομάδα υψηλού επιπέδου για τις σχετικές έρευνες.

Για την ΕΚΤ προέχει η αποδοχή αλλά και η σκοπιμότητα που θα είχε ένα ψηφιακό νόμισμα, ως σταθερή βάση για ασφαλείς ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Τι φέρνει;

Με βάση όσα αναφέρει η ΕΚΤ, το ψηφιακό ευρώ θα αποθηκεύεται σε ένα ηλεκτρονικό πορτοφόλι που θα μπορούσε ο κάθε πολίτης να δημιουργήσει με την τράπεζά του ή με δημόσιο φορέα διαμεσολάβησης. Έτσι θα μπορούσαν να γίνουν όλες τις συνήθεις ηλεκτρονικές πληρωμές –στο κατάστημα της γειτονιάς , ηλεκτρονικά, προς έναν φίλο– με το τηλέφωνο ή την κάρτα, σε απευθείας σύνδεση (online) ή εκτός σύνδεσης (offline).

“Φανταστείτε ότι πηγαίνετε σε μια αυτόματη ταμειολογιστική μηχανή (ΑΤΜ) και κάνετε ανάληψη 100 ευρώ. Το υπόλοιπο του τραπεζικού λογαριασμού σας μειώνεται κατά 100 ευρώ, αλλά τώρα έχετε 100 ευρώ σε μετρητά για να κάνετε πληρωμές” αναφέρει η ΕΚΤ απευθυνόμενη στον Ευρωπαίο πολίτη, προσθέτοντας:.

“Την ίδια διαδικασία θα κάνατε και για το ψηφιακό ευρώ, μόνο που τα χρήματα που θα παίρνατε από τον τραπεζικό λογαριασμό σας δεν θα τα μετατρέπατε σε μετρητά, αλλά σε ψηφιακό ευρώ.

Πρώτα θα έπρεπε να δημιουργήσετε ένα πορτοφόλι ψηφιακού ευρώ μέσω της τράπεζάς σας. Θα μπορούσατε επίσης να μεταβείτε για τον σκοπό αυτόν σε μια εντεταλμένη δημόσια αρχή, π.χ. στο ταχυδρομείο.

Μόλις θα ήταν έτοιμο το πορτοφόλι σας, θα μπορούσατε να μεταφέρετε σε αυτό χρήματα από έναν συνδεδεμένο τραπεζικό λογαριασμό ή να καταθέσετε μετρητά. Τότε θα μπορούσατε να ξεκινήσετε να κάνετε τις πληρωμές σας χρησιμοποιώντας το ψηφιακό ευρώ στο πορτοφόλι σας.

Κάθε φορά που θα λαμβάνατε χρήματα σε ψηφιακό ευρώ, θα μπορούσατε να τα κρατήσετε σε αυτό το πορτοφόλι, έως ένα καθορισμένο όριο, ή να τα μεταφέρετε στον τραπεζικό λογαριασμό σας. Αυτό θα μπορούσατε να το κάνετε εσείς ή να επιλέξετε να γίνεται αυτοματοποιημένα.

Οι πληρωμές με ψηφιακό ευρώ θα ήταν πάντοτε ασφαλείς και άμεσες – είτε γίνονταν σε φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα είτε μεταξύ ιδιωτών” σημειώνει η ΕΚΤ.

Σύμφωνα με την ΕΚΤ κάθε Ευρωπαίος ή Ευρωπαία θα μπορούσε να κάνει άμεσες πληρωμές από πορτοφόλι σε πορτοφόλι χρησιμοποιώντας κινητό τηλέφωνο ή ρολόι, όπως ακριβώς θα επιστρέφει στον όποιο φίλο ή φίλη τα χρήματα που του/της δάνεισε. Με το ψηφιακό ευρώ, αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε ηλεκτρονικά (online) είτε εκτός σύνδεσης (offline).

Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει διαμορφώσει ένα ερωτηματολόγιο για να αποσαφηνίσει αναλυτικά απορίες για τον κυοφορούμενο αυτόν νέο τρόπο πληρωμών. Μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

Ποια θα ήταν η σύνδεση μεταξύ των άμεσων πληρωμών και του ψηφιακού ευρώ;

Σήμερα, οι καταναλωτές σπάνια έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν άμεσες πληρωμές στα καταστήματα, γεγονός που σημαίνει επίσης ότι οι έμποροι δεν λαμβάνουν τα χρήματά τους αμέσως. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό, καθώς όλες οι πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ θα ήταν άμεσες.

Το ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών που καταρτίστηκε και, εφόσον εγκριθεί, θα εφαρμοστεί για το ψηφιακό ευρώ θα σήμαινε ότι οι λύσεις άμεσων πληρωμών θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περαιτέρω ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Αυτό θα μείωνε την εξάρτηση από ιδιωτικές μη ευρωπαϊκές εταιρείες που κυριαρχούν επί του παρόντος στον τομέα των πληρωμών.

Θα βασιζόταν το ψηφιακό ευρώ σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology), όπως είναι η τεχνολογία blockchain;
Το Ευρωσύστημα δοκιμάζει διαφορετικές τεχνολογίες –τόσο σε κεντρική όσο και σε αποκεντρωμένη βάση– για την ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού. Ωστόσο, δεν έχει ληφθεί ακόμη κάποια απόφαση.

Θα καθιστούσε η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ τις πληρωμές στην Ευρώπη πιο ευάλωτες σε κυβερνοεπιθέσεις;
Όπως και με άλλες ψηφιακές υποδομές, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο κυβερνοεπιθέσεων. Για τον μετριασμό αυτού του κινδύνου, ο σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ θα βασιζόταν σε πρωτοποριακές τεχνολογίες οι οποίες θα δημιουργούσαν ένα περιβάλλον που θα ήταν ανθεκτικό σε κυβερνοεπιθέσεις και θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Σε τι θα διέφερε το ψηφιακό ευρώ από τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) και τα κρυπτοστοιχεία ενεργητικού;
Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν χρήμα κεντρικής τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι θα είχε κάλυψη από την κεντρική τράπεζα και θα ήταν σχεδιασμένο για να ικανοποιεί τις ανάγκες των χρηστών. Ως εκ τούτου, δεν θα παρουσίαζε κανέναν κίνδυνο και, επιπλέον, θα προστάτευε την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν την εντολή να διατηρούν την αξία του χρήματος, ανεξάρτητα από το αν αυτό διατίθεται σε φυσική ή ψηφιακή μορφή.

Η σταθερότητα και η αξιοπιστία των σταθερών κρυπτονομισμάτων εξαρτώνται σε τελική ανάλυση από την οντότητα που τα εκδίδει και από την αξιοπιστία και την ικανότητα εκπλήρωσης της δέσμευσής της να διατηρεί την αξία του χρήματος διαχρονικά. Οι εκδότες από τον ιδιωτικό τομέα επίσης ενδέχεται να χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα για εμπορικούς σκοπούς.

Δεν υπάρχει δυνατότητα προσδιορισμού της οντότητας που είναι υπεύθυνη για τα κρυπτοστοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν απαιτήσεις δεν μπορούν να ικανοποιηθούν.

Πώς θα διασφάλιζε η ΕΚΤ ότι οι πολίτες μπορούν να πληρώνουν με ψηφιακό ευρώ με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ;
Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς θα ήταν υπεύθυνοι για τη διανομή ψηφιακού ευρώ στη ζώνη του ευρώ. Για να διασφαλιστεί η αρμονική εφαρμογή, το Ευρωσύστημα σχεδιάζει ένα σύστημα για το ψηφιακό ευρώ το οποίο αποτελείται από ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών για την τυποποίηση των πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, εξασφαλίζοντας πανευρωπαϊκή εμβέλεια.

Αυτό το ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών καταρτίζεται επί του παρόντος από την ομάδα κατάρτισης εγχειριδίου κανόνων (Rulebook Development Group) σε στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους της αγοράς, όπως μεταξύ άλλων χρήστες, εμπόρους λιανικής και ενδιάμεσους φορείς.

Θα αποζημιώνονταν οι ενδιάμεσοι φορείς για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ;
Το Ευρωσύστημα προτείνει ένα μοντέλο αποζημίωσης που θα δημιουργούσε εύλογα οικονομικά κίνητρα για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, όπως οι τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το λειτουργικό κόστος διανομής του ψηφιακού ευρώ.

Όπως συμβαίνει σήμερα με άλλα συστήματα πληρωμών, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που θα διανέμουν το ψηφιακό ευρώ θα χρέωναν τους εμπόρους για αυτές τις υπηρεσίες. Ο καθορισμός των τιμών για τους εμπόρους και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών θα υπόκειντο σε ανώτατο όριο, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη νομοθετική πρόταση για το ψηφιακό ευρώ.

Όπως και με την παραγωγή και την έκδοση τραπεζογραμματίων, το Ευρωσύστημα θα αναλάμβανε το κόστος δημιουργίας ενός συστήματος και μιας υποδομής για το ψηφιακό ευρώ. Επιπλέον, το Ευρωσύστημα θα επιδίωκε να ελαχιστοποιήσει το πρόσθετο επενδυτικό κόστος για τους ενδιάμεσους φορείς με την όσο το δυνατόν πιο εκτεταμένη επαναχρησιμοποίηση των υφιστάμενων υποδομών.

Πόσο θα προστάτευε την ιδιωτική ζωή το ψηφιακό ευρώ;
Η προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά σχεδιασμού του ψηφιακού ευρώ. Το Ευρωσύστημα δεν έχει κανένα εμπορικό συμφέρον για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των πολιτών που αφορούν πληρωμές ή για την κοινοποίηση τους σε τρίτους. Έτσι, το Ευρωσύστημα δεν θα είχε πρόσβαση στα ιδιωτικά στοιχεία των χρηστών ή να τα αποθηκεύει.

Το ψηφιακό ευρώ θα έδινε στους πολίτες τη δυνατότητα να κάνουν πληρωμές χωρίς να κοινοποιούν τα δεδομένα τους σε τρίτους, πέραν όσων απαιτούνται για την πρόληψη παράνομων δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.

Επιπλέον, η εκτός σύνδεσης (offline) λειτουργία του ψηφιακού ευρώ θα παρείχε ακόμη υψηλότερο βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής, δεδομένου ότι τα στοιχεία πληρωμής θα ήταν γνωστά μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο.

Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει στους εμπόρους το ψηφιακό ευρώ;
Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν μια πραγματικά πανευρωπαϊκή λύση, αποδεκτή σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Θα αποτελούσε μια ευκολότερη και φθηνότερη εναλλακτική σε σχέση με το τοπίο πληρωμών που είναι επί του παρόντος κατακερματισμένο και στο οποίο δραστηριοποιούνται οι έμποροι. Χάρη στο ψηφιακό ευρώ οι έμποροι θα ήταν σε ισχυρότερη θέση να διαπραγματεύονται όρους με τους παρόχους λύσεων πληρωμών και, ως εκ τούτου, να μειώνουν το δικό τους κόστος. Αυτό το χαμηλότερο κόστος θα μπορούσε στη συνέχεια να μετακυλίεται στους πελάτες.

Χάρη στο ψηφιακό ευρώ, οι έμποροι θα μπορούσαν να ωφεληθούν επίσης από υψηλότερες τιμές μετατροπής. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ηλεκτρονικές αγορές, καθώς οι πελάτες είναι λιγότερο πιθανό να απορρίψουν μια αγορά εάν είναι εξοικειωμένοι με το μέσο πληρωμής. Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε στους εμπόρους να λαμβάνουν άμεσες πληρωμές χωρίς πρόσθετο κόστος.

Τι αξία θα απέφερε το ψηφιακό ευρώ στους ενδιάμεσους φορείς;
Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς, όπως οι τράπεζες, θα διαδραμάτιζαν βασικό ρόλο στη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Θα ενεργούσαν ως το βασικό σημείο επαφής για τους ιδιώτες, τους εμπόρους και τις επιχειρήσεις για όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με το ψηφιακό ευρώ και θα παρείχαν όλες τις υπηρεσίες τελικού χρήστη.

Το ψηφιακό ευρώ θα επέτρεπε στους ενδιάμεσους φορείς να έχουν άμεση εμβέλεια σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, σε αντίθεση με τις περισσότερες ιδιωτικές καινοτομίες, οι οποίες τείνουν να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες εγχώριες αγορές. Ως εκ τούτου, το ψηφιακό ευρώ θα χρησίμευε ως πλατφόρμα για τους ενδιάμεσους φορείς με σκοπό την περαιτέρω προώθηση της καινοτομίας και του ανταγωνισμού στις αναπτυσσόμενες αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου και ψηφιακών πληρωμών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

Θα προσέφερε επίσης πρόσθετες επιχειρηματικές ευκαιρίες στους ενδιάμεσους φορείς. Για παράδειγμα, όπως προτείνει το Ευρωσύστημα, εάν οι έμποροι εκτός της ζώνης του ευρώ θα ήθελαν να διενεργούν συναλλαγές σε ψηφιακό ευρώ, θα έπρεπε να τηρούν λογαριασμό σε πάροχο υπηρεσιών πληρωμών από τη ζώνη του ευρώ.

Επιπλέον, το μοντέλο αποζημίωσης του ψηφιακού ευρώ, όπως προβλ&#