Δύο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία: Συνεχής ανάγκη για άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας

Οι καθημερινές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, οι ασθένειες, ο μαζικός εκτοπισμός, η συνεχής αβεβαιότητα, οι εντεινόμενες οικονομικές δυσκολίες και οι συχνοί βομβαρδισμοί από αέρος σε όλη τη χώρα, έχουν σημαντική επίπτωση στην επιδείνωση της υγείας των πολιτών.

Επί δύο χρόνια ο πληθυσμός της Ουκρανίας αναγκάζεται να υπομένει μια βασανιστική πραγματικότητα, την επιβίωση του σε μία παρατεταμένη εμπόλεμη κατάσταση. Όσο μεγαλύτερη η διάρκεια του πολέμου, τόσο αυξανόμενοι είναι οι κίνδυνοι για τη σωματική και ψυχική υγεία του πληθυσμού στην Ουκρανία.

Δύο χρόνια μετά από την ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 στην Ουκρανία οι Γιατροί του Κόσμου συνεχίζουν τις εκκλήσεις προς τη Διεθνή Κοινότητα να στηρίξει το ουκρανικό σύστημα Υγείας, τονίζοντας ιδιαίτερα τις ανάγκες ψυχικής υγείας του πληθυσμού, μέσω της εκστρατείας τους #ΓιαΌσοΧρειαστεί.

Οι επιπτώσεις στην υγεία

Περισσότερο από το ήμισυ του ουκρανικού πληθυσμού έχει βιώσει ένα δυνητικά τραυματικό γεγονός και χρειάζεται πολυεπίπεδη ψυχολογική φροντίδα σύμφωνα με στοιχεία της ουκρανικής κυβέρνησης και των διεθνών ΜΚΟ για το 2023. Κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου οι άνθρωποι υποφέρουν περισσότερο, ενώ δεν έχουν πρόσβαση σε βασική βοήθεια και απαραίτητα αγαθά, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης. Το ίδιο ισχύει και σε άλλες περιοχές της χώρας όπου ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού και κυρίως τα εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα, βιώνει επίσης υψηλά επίπεδα άγχους και απελπισίας.

Η κοινωνία στην Ουκρανία διακατέχεται από μόνιμη αβεβαιότητα εδώ και 2 χρόνια καθώς δεν διαφαίνεται κάποια διπλωματική δίοδος για κατάπαυση του πυρός. Το γεγονός των συνεχών επιστρατεύσεων και ο σημαντικός αριθμός των εκατομμυρίων εκτοπισμένων εντός και εκτός Ουκρανίας έχει διαρρήξει σημαντικά την κοινωνική συνοχή της χώρας. Προϋπάρχοντα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα έχουν οξυνθεί ενόσω το άγχος θανάτου εντείνεται από τα τυφλά πυραυλικά χτυπήματα και τη ρίψη βομβών σε όλη την χώρα. Σε προσωπικό επίπεδο, οι επιπτώσεις του πολέμου οδηγούν σε σοβαρές ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, με συχνότερες τις κρίσεις πανικού, τα συμπτώματα κατάθλιψης αλλά και άλλες σοβαρότερες ψυχικές διαταραχές τόσο στα ενήλικα άτομα όσο και στα παιδιά.

Από την έναρξη του πολέμου, περισσότεροι από 92.000 Ουκρανοί έχουν λάβει περίθαλψη από τους Γιατρούς του Κόσμου. Περισσότεροι από 17.680 έλαβαν υπηρεσίες ψυχικής υγεία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Συνολικά, οι Γιατροί του Κόσμου πραγματοποίησαν περισσότερες από 131.900 παρεμβάσεις.

Ταυτόχρονα, από την αρχή του πολέμου, 122 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας έχουν σκοτωθεί και 237 έχουν τραυματιστεί. Επιπλέον, 21 εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις σκοτώθηκαν και 40 τραυματίστηκαν. Οι Γιατροί του Κόσμου υπενθυμίζουν στα εμπλεκόμενα μέρη, ότι οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και οι υποδομές δεν πρέπει να αποτελούν στόχο επιθέσεων, σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο.

Η δράση των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδας στην Ουκρανία

Οι Γιατροί του Κόσμου στην Ουκρανία στοχεύουν στη βελτίωση της πρόσβασης σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και προστασίας για τους πληθυσμούς που έχουν πληγεί από τον πόλεμο και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τοπικών κοινοτήτων και των εθνικών υποδομών μέσω συνεργειών με τοπικούς εταίρους, εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς.

Η επιχειρησιακή προσέγγιση της οργάνωσης περιλαμβάνει τρία διαφορετικά επίπεδα παρέμβασης: α) υποστήριξη των ατόμων που έχουν πληγεί από τη σύγκρουση και των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο β) ενίσχυση των κοινοτικών δικτύων υποστήριξης και γ) ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινότητας μέσω της ευαισθητοποίησης, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της τεχνικής υποστήριξης των τοπικών συστημάτων υγείας και πρόνοιας.

Οι ΓτΚ-Ελλάδας ξεκίνησαν επείγουσες επιχειρήσεις υγείας και προστασίας στο συνοριακό σημείο Siret στη Ρουμανία, στις 10 Μαρτίου 2022. Αρχικά συνεργάστηκαν με το Περιφερειακό Συμβούλιο του Chernivtsi και υποστήριξαν το τοπικό σύστημα υγείας με την δράση μιας κινητής μονάδας υγείας στο ανατολικό τμήμα της περιφέρειας, πραγματοποιώντας ιατρικές εξορμήσεις σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, καθώς και παραπομπές/μεταφορές ασθενών που χρειάζονταν εξειδικευμένη θεραπεία. Από τον Δεκέμβριο του 2023 και μετά, η δραστηριότητα αυτή επεκτάθηκε στην περιφέρεια Ivano-Frankivsk, σε συνεργασία με το δημοτικό συμβούλιο του Kuty.

Επιπλέον, οι ΓτΚ-Ελλάδας σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Way Home με έδρα την Οδησσό, προσέφεραν υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης σε ευάλωτους πληθυσμούς και εσωτερικά εκτοπισμένους. Εν τω μεταξύ, σχεδόν 100 τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας με τη μορφή φαρμάκων, ιατρικών αναλωσίμων, εξοπλισμού, τροφίμων, ειδών πρώτης ανάγκης και ειδών υγιεινής παραδόθηκαν με επιτυχία σε διάφορες εγκαταστάσεις υγείας και κοινότητες σε ολόκληρη την Ουκρανία.

Επί του παρόντος, οι ΓτΚ-Ελλάδας με την υποστήριξη της Americares υλοποιούν ένα έργο στο Sumy με στόχο την αύξηση της πρόσβασης σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και την υποστήριξη της ανθεκτικότητας του τοπικού συστήματος υγείας μέσω της λειτουργίας μιας κινητής ιατρικής μονάδας (MMU) και της παροχής υπηρεσιών Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης. Επίσης, ο οργανισμός σε συνεργασία με τους ΓτΚ-Ιαπωνίας και την οικονομική υποστήριξη του ιαπωνικού λαού (MoFa Japan) ανακατασκευάζει τρια νοσοκομεία στις περιοχές Chernivtsi και Sumy, ενώ παράλληλα αναβαθμίζει τις ιατρικές προμήθειες και τις διανομές ιατρικού εξοπλισμού, φαρμάκων και ιατρικών αναλωσίμων, συμπεριλαμβανομένων βοηθητικών συσκευών για άτομα με αναπηρίες και ηλικιωμένους.

Τέλος, οι ΓτΚ-Ελλάδας με την υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, υλοποίησαν το έργο Fill in the MHPSS Gap με στόχο να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός μοντέλου Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης με βάση την κοινότητα και έμφαση στη στόχευση των υπο-εξυπηρετούμενων περιοχών.

Οι Γιατροί του Κόσμου θα παραμείνουμε στην Ουκρανία, φροντίζοντας την υγεία του πληθυσμού και θα συνεχίσουμε να είμαστε εκεί #ΓιαΌσοΧρειαστεί