Τι συμβαίνει με τα δέντρα στα Εξάρχεια

Τί συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στα Εξάρχεια; Γιατί κόβονται τα δέντρα από την πλατεία και γιατί αντιδρούν οι κάτοικοι;

Εμείς βρεθήκαμε στην πολύπαθη πλατεία, συνομιλήσαμε με ανθρώπους της γειτονιάς και σας μεταφέρουμε όσα μάθαμε.

Σύντομο recap

Ξημερώματα Δευτέρας (6/11) μηχανήματα του υπουργείου Υποδομών έκοψαν τα πρώτα δέντρα στην πλατεία Εξαρχείων, στο πλαίσιο των εργασιών για την κατασκευή του σταθμού Μετρό της γραμμής 4 στο σημείο, παρουσία ισχυρών δυνάμεων της Αστυνομίας. Κάτοικοι, φορείς και συλλογικότητες της περιοχής βρέθηκαν από τα πρώτα κιόλας λεπτά στο σημείο, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην κοπή των δέντρων, ενώ το απόγευμα της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε μαζική διαδήλωση διαμαρτυρίας στη γειτονιά, με τη συμμετοχή χιλιάδων κατοίκων, που έκαναν λόγο για “περιβαλλοντικό έγκλημα”.

Το μέρος των κατοίκων πήρε και ο νέος δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, κάνοντας λόγο για “τετελεσμένο της απερχόμενης δημοτικής αρχής”. “Κάθε δέντρο που κόβεται, αφαιρεί ανάσες ζωής” δήλωσε μεταξύ άλλων ενώ κάλεσε την ανάδοχη εταιρεία “να παρουσιάσει το ολοκληρωμένο σχέδιο για τις μεταφυτεύσεις των δέντρων και τη βιωσιμότητά τους”, ένα αίτημα, που όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω, αποτελεί διεκδίκηση και των κατοίκων, με τους αρμόδιους να απαντούν με την ύποπτη σιωπή τους.

Την αντίθεσή τους στις κοπές των δέντρων εξέφρασαν και άλλες δημοτικές παρατάξεις του Δήμου Αθηναίων, όπως η Λαϊκή Συσπείρωση, η Ανοιχτή Πόλη και η Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας η Ελληνικό Μετρό με ανακοίνωσή της διευκρίνισε πως δεν πρόκειται περί κοπής δέντρων, αλλά περί κλάδευσης.

“Στην παρούσα φάση κλαδεύεται περίπου το 90% των δέντρων, που βρίσκονται εντός της υφιστάμενης εργοταξιακής περίφραξης, προκειμένου να μεταφυτευθούν προσωρινά, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΑΕΠΟ και τις υποδείξεις και την εποπτεία της Διεύθυνσης Πρασίνου του Δήμου Αθηναίων, στο φυτώριο του Δήμου Αθηναίων” αναφέρεται συγκεκριμένα. (Ολόκληρη την ανακοίνωση της Ελληνικό Μετρό είναι αναρτημένη εδώ).

Ξημερώματα της Τρίτης (7/11), “τα πριόνια έπιασαν ξανά δουλειά”, συνεχίζοντας τις επεμβάσεις στα δέντρα εντός του εργοταξίου. Κάτοικοι της γειτονιάς βρέθηκαν ξανά εκεί, με την Αστυνομία να απαντά με χρήση δακρυγόνων και 4 προσαγωγές.

Αυτή τη στιγμή διακυβεύεται το μέλλον συνολικά 72 δέντρων, με τους κατοίκους να προειδοποιούν πως “το πράσινο εξαφανίζεται από τη γειτονιά”, ενώ εκφράζονται έντονες αμφιβολίες για το κατά πόσο οι εν λόγω κοπές είναι νόμιμες.

“Μας στερούν και το τελευταίο πράσινο της γειτονιάς μας”

“Μας πονάει που χάνουμε το πράσινο από τη γειτονιά μας. Όλοι λένε για την οικολογία και την κλιματική αλλαγή. Τι γίνεται, όμως, εδώ; Εδώ δεν ισχύει ο κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής;” αναφέρει κάτοικος των Εξαρχείων στο NEWS 24/7, μπροστά από τις λαμαρίνες στην πλατεία και υπό τον διαπεραστικό ήχο των κοπτικών μηχανημάτων.

“Είμαι μητέρα δύο παιδιών και στερούν από μένα και τα παιδιά μου την τελευταιά νησίδα πρασίνου που έχουμε. Η πρόσβαση στο πράσινο είναι δικαίωμα. Είμαστε μια γειτονιά χωρίς καθόλου δέντρα και τώρα χάνουμε και το τελευταίο μας προπύργιο. Τι διαφορετικό έχουμε με τους Ευρωπαίους πολίτες που έχουν 8 τετραγωνικά πρασίνου ανά κάτοικο; Εμείς δεν πληρώνουμε φόρους; Δεν είμαστε ισάξιοι πολίτες;” τόνισε από την πλευρά της η Ευγενία, επίσης κάτοικος της περιοχής.

Σημειώνεται πως η αναλογία για τη βιωσιμότητα των πόλεων υπολογίζεται περίπου στα 8-10 τ.μ/ανά κάτοικο ενώ το πράσινο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη υπολογίζεται σε λιγότερο από 2 τ.μ/ανά κάτοικο.

“Δεν χρειαζόμαστε άλλη στάση Μετρό. Έχουμε το Μετρό στην Πανεπιστημίου, στην Ομόνοια, στη Βικτώρια, στην Λ. Αλεξάνδρας, συνολικά τέσσερις σταθμούς Μετρού και ΗΣΑΠ. Δεν μας χρειάζεται και άλλος. Ειδικά όταν για να φτιαχτεί, πρέπει να κοπούν τα δέντρα μας” μας ανέφερε άλλη κάτοικος της περιοχής.

“Είδαμε και στο Γκάζι τι έγινε”, πρόσθεσε ο Παναγιώτης, ο οποίος τη δεκαετία του 1990 είχε κατάστημα εστίασης στο Γκάζι και μετά την έλευση του Μετρό στην περιοχή, η επιχείρησή του έκλεισε.

“Ήταν μια πλατειάρα και τώρα λες πάλι καλά που βλέπεις λίγο γκαζόν. Και τότε μας καθησύχαζαν, μας έλεγαν “θα φτιάξουμε την παιδική χαρά και τα μπασκετάκια”, και εκτός ότι τους πήρε χρόνια να το κάνουν, τα έβαλαν και μακριά”, περιγράφει ενώ προσθέτει πως μετά την δημιουργία σταθμού του Μετρό, “όλα τα μαγαζιά γέμισαν κατσαρίδες και ποντίκια”. “Ήταν αδύνατον να μείνουμε ανοιχτοί και να πληρώνουμε συνέχεια απεντομώσεις και απολυμάνσεις ενώ τα ενοίκια εκτοξεύτηκαν. Μόνο οι ‘μεγάλοι’ έμειναν στην περιοχή”, σημειώνει.

Πόσο νόμιμες είναι οι κοπές των δέντρων;

Καταρχάς είναι σωστό να μιλάμε για “κοπές δέντρων”; Παρά την άρνηση της εταιρείας Ελληνικό Μετρό ΑΕ, περιβαλλοντολόγοι και εργαζόμενοι στο Δήμο της Αθήνας απορρίπτουν τους ισχυρισμούς “περί κλάδευσης”, καθώς ούτε οι απαραίτητες επιστημονικές μελέτες φαίνεται πως έχουν διεξαχθεί, ούτε το προσωπικό που προχωρά το εν λόγω έργο φαίνεται να έχει τις εξειδικευμένες γνώσεις, για το σωστό κλάδεμα ενός δέντρου.

Περιβαλλοντολόγος και κάτοικος της περιοχής που βρέθηκε και το πρωί της Τρίτης (7/11) στην πλατεία Εξαρχείων και έβλεπε τις εργασίες των συνεργείων εντός του εργοταξίου μας ξεκαθάρισε, “Έτσι ούτε κλαδεύεις, ούτε μεταφυτεύεις. Έτσι σκοτώνεις ένα δέντρο. Πρόκειται για κοπή. Υποτιμούν τη νοημοσύνη μας όταν λένε ότι κλαδεύουν. Πού είναι το επιστημονικό συνεργείο; Πού είναι οι μελέτες μεταφύτευσης; Δικαιούμαστε να μάθουμε. Αλλά δεν μαθαίνουμε, γιατί δεν υπάρχουν”.

Κάτοικοι των Εξαρχείων και δημοτικοί σύμβουλοι κατήγγειλαν από την πρώτη στιγμή, ότι οι εν λόγω επεμβάσεις προχωρούν χωρίς την επίδειξη των απαραίτητων αδειών. Στην προσπάθειά τους να σταματήσουν τα “έργα καταστροφής”, όπως τα χαρακτηρίζουν, υπέβαλλαν μηνύσεις στο ΑΤ Εξαρχείων, τόσο την Δευτέρα όσο και την Τρίτη (6-7/11), με τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών, να κάνει σύσταση, τη Δευτέρα (6/11), για προσωρινή διακοπή των εργασιών, προκειμένου να διερευνηθούν οι ακριβείς συνθήκες που εκτελούνται.

Ωστόσο, παρά την εισαγγελική σύσταση, τα κοπτικά μηχανήματα συνεχίζουν κανονικά “τη δουλειά τους”. Μάλιστα, την Τρίτη (7/11), διοικητής της Αστυνομίας, υπό τις επίμονες διαμαρτυρίες των κατόικων για καταπάτηση της εντολής περί διακοπής των εργασιών, ανέφερε πως “δεν έχουμε απόφαση να σταματήσουμε”.

Ταυτόχρονα, όπως ενημερωθήκαμε, έχει κατατεθεί και αίτηση ακύρωσης του έργου στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η οποία και εκκρεμεί. Όπως και με την προηγούμενη αίτηση στο ΣτΕ (αίτηση αναστολής, η οποία δεν έγινε δεκτή), οι εργασίες για την κατασκευή του Μετρό θα έπρεπε να σταματήσουν, μέχρι την τελική κρίση του οργάνου. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν συμβαίνει.

Τέλος, δεν έχει ακόμα απαντηθεί αν η διενέργεια εκρίζωσης των 72 δέντρων, είναι έννομο να πραγματοποιηθεί εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου. Όπως αναφέρει το συμπληρωματικό υπόμνημα προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθήνας, η περιοχή χωροθέτησης του σταθμού “Εξάρχεια” εμπίπτει εντός του κηρυγμένου και οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου της πόλης των Αθηνών και πλησίον μνημείων, τόσο αρχαίων, όπως τα τουλάχιστον δύο ακίνητα αρχαία μνημεία που αποκαλύφθησαν επί της πλατείας, όσο και νεοτέρων, όπως η “Μπλε Πολυκατοικία”.

Να σημειωθεί ότι οι επεμβάσεις επί μνημείων απαγορεύονται και η εκτέλεση έργων εντός αρχαιολογικού χώρου αποτελεί πονικό αδίκημα. Για να πραγματοποιηθούν, εν προκειμένω, οι κοπές των δέντρων, πριν από όλες τις απαραίτητες άδειες, θα έπρεπε να υπάρχει έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού, κατόπιν γνωμοδότητση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Ωστόσο, η τύχη και της εν λόγω έγκρισης αγνοείται.

Συνολικά, λοιπόν οι κοπές των δέντρων στην πλατεία Εξαρχείων είναι αμφίβολο:

• Αν έχουν άδεια από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηνών
• Αν έχουν λάβει έγκριση από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ
• Αν συμμορφώνονται με τις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας

“Ούτε βήμα πίσω” λέει η κυβέρνηση

Και ενώ κρίσιμα στοιχεία αγνοούνται, η κυβέρνηση επιλέγει να προχωρήσει σε ολομέτωπη επίθεση τόσο με τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, που καταδίκασε ανοιχτά τις κοπές των δέντρων, όσο και με όλους όσοι είναι αντίθετοι με το Μετρό στην πλατεία Εξαρχείων.

Μάλιστα, ο Υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, δεν δίστασε να δηλώσει ότι “οι Αθηναίοι θα κλάψουν με μαύρο δάκρυ” για την εκλογή Δούκα ενώ στη συνέχεια, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών την Τρίτη (7/11), ξεκαθάρισε ότι το μετρό αποτελεί μία κεντρική πολιτική της κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για “όψιμες ευαισθησίες”.

“Δε νομίζω ότι πολλοί που φωνάζουν για τα δέντρα,που θα προστατευθούν, δεν τους έπιασε ο πόνος για τον φυσικό πλούτο των Εξαρχείων. Είναι απλά μία ευκαιρία για επαναστατική γυμναστική στις πλάτες των πολιτών. Εμάς μας ενδιαφέρει η κοινωνία, δεν θα κάνουμε κανένα βήμα πίσω” σημείωσε.