Βιωσιμότητα και νέες πηγές τροφίμων: οι καινοτομίες που θα (πρέπει να) καθορίσουν το διατροφικό μας μέλλον

Σε αυτό το πλαίσιο, θα χρειαστεί να αυξηθεί κατά 70% η παραγωγή τροφίμων – ωστόσο, μαζί με την αναμενόμενη αύξηση της παγκόσμιας αγοράς κρέατος κατά 26% μεταξύ του 2022 και του 2050, θα επιδεινωθεί και ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος λόγω εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι ξεκάθαρο πως η εξάρτηση μόνο από παραδοσιακές πηγές πρωτεΐνης δεν είναι αρκετή: τα παγκόσμια συστήματα τροφίμων ήδη συμβάλλουν σε περισσότερο από το 1/3 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου² και βασίζονται σε πρακτικές βιομηχανικής και γεωργικής εκμετάλλευσης που απαιτούν πολλούς πόρους. Η συνέχιση αυτών των πρακτικών και η κατανάλωση πόρων στο τρέχον ρυθμό δεν είναι βιώσιμη, γι’ αυτό και είναι αναγκαίο να δούμε εναλλακτικές λύσεις:

Νέες πηγές τροφίμων και εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης

Οι νέες πηγές τροφίμων μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας στην καλλιέργεια και στην παραγωγή. Εκτός από τις παραδοσιακές ζωικές πηγές, περιλαμβάνουν φυτικές εναλλακτικές, όπως έντομα και πρωτεΐνες που προκύπτουν μέσα από διαδικασία ζύμωσης, οι οποίες έχουν τη δυναμική να καλύψουν τις μελλοντικές ανάγκες της αυξανόμενης πληθυσμιακής ζήτησης, με μικρότερη χρήση φυσικών πόρων.

Οι νέες πηγές τροφίμων μπορούν να παρέχουν σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες τόσο για νέους όσο και για υπάρχοντες παραγωγούς όταν οι αγορές ωριμάσουν. Η προηγούμενη δεκαετία μας έδειξε πόσο δυναμικά μπορούν να αναπτυχθούν οι εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης, καθώς είδαμε επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και την ταχεία ανάπτυξη της αγοράς φυτικών προϊόντων. Ωστόσο, η δαπανηρότητα στην παραγωγή αποτελεί πρόκληση για τη βιωσιμότητα και την ευκολότερη εισαγωγή στην παγκόσμια αγορά προς το παρόν.

Θεσμικές παρεμβάσεις

Οι πολιτικές συζητήσεις πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις νέες πηγές τροφίμων και στις εναλλακτικές πρωτεΐνες, με στόχο τη διαμόρφωση ρυθμίσεων προκειμένου να υποστηριχθεί η δημόσια χρηματοδότηση που θα ενισχύει την υιοθέτηση καινοτόμων πηγών τροφίμων, που θα επιταχύνει την παραγωγή, και θα μειώνει τον αντίκτυπο σε περιβαλλοντικό επίπεδο.

«Η ανάγκη για θεσμικές αλλαγές στα τοπικά και παγκόσμια συστήματα τροφίμων δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Η Tetra Pak έχει αφοσιωθεί στο να ηγηθεί αυτής της αλλαγής, καθοδηγώντας τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων για το μέλλον του πλανήτη μας.” – Μαρία Σιγάλα, Communications Manager Tetra Pak South Europe, France & Benelux & Iberia.

Παράλληλα, οι συνεργασίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα αποτελούν κρίσιμα εργαλεία για την ωρίμανση της αγοράς νέων πηγών τροφίμων. Ειδικά σε τομείς όπως οι εναλλακτικές πρωτεΐνες, οι ισχυροί παίκτες της βιομηχανίας τροφίμων μπορούν να επιταχύνουν την υιοθέτηση καινοτόμων προϊόντων, αξιοποιώντας τη θέση τους. Συνεργασίες και συμφωνίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε μεγάλη κλίμακα, ενώ μεγάλες εταιρείες επικεντρώνονται σε κοινές επιχειρηματικές επιχειρήσεις για την επιτάχυνση της εισόδου καινοτόμων προϊόντων στην αγορά. Οι τεχνολογικές και κοινωνικο-θεσμικές αλλαγές είναι κρίσιμες για την επίτευξη ισοτιμίας (σε κόστος, γεύση, θρεπτική αξία) με τα συμβατικά προϊόντα ζωικής προέλευσης. Οι νέες τεχνολογίες τροφίμων, όπως η ζύμωση, προσφέρουν βιώσιμες πηγές πρωτεΐνης, μειώνοντας τη χρήση γης και ζώων. Η Tetra Pak, ηγέτης στην επεξεργασία τροφίμων και την παραγωγή βιώσιμων και ασφαλών συσκευασιών τροφίμων, συνεργάζεται με καινοτόμες εταιρείες, προσφέροντας ευκαιρίες για πιλοτικές παραγωγές και προωθώντας προηγμένες λύσεις σε βιομάζα και ζύμωση για τρόφιμα πιο βιώσιμα και πλούσια σε πρωτεΐνη.

Συλλογική προσπάθεια

Πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες σε πολλά επίπεδα για την υποστήριξη και επιτάχυνση της μετάβασης προς εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης, με ρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγής και κατανάλωσης εναλλακτικών πρωτεϊνών. Επίσης, πρέπει να υποστηριχθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για την ευαισθητοποίηση του κοινού. Κίνητρα για επιχειρήσεις μπορούν να αποτελέσουν τα φορολογικά κίνητρα και οι επιχορηγήσεις. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να εξετάσουν συνεργασίες για πιο εύκολη διάθεση εναλλακτικών πρωτεϊνών. Η Tetra Pak έχει ήδη αναλάβει δράση, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία της και συνδυάζοντάς τη με προηγμένες τεχνολογίες επεξεργασίας ώστε να προσφέρει βιώσιμες διατροφικές επιλογές.

^{1 https://www.un.org/en/global-issues/population}

^{2 Crippa, M. et al. Food systems are responsible for 34% of global anthropogenic GHG emissions. (2021). Source: https://www.nature.com/articles/s43016-021-00225-9}