Αν αυτές τις μέρες ο ουρανός σας φαίνεται μουντός και η ατμόσφαιρα κάθε άλλο παρά καθαρή, τότε ήρθε εκείνη η εποχή του χρόνου που η χώρα μας, μαζί και άλλες της ανατολικής Μεσογείου, αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της μεταφοράς σκόνης από την Αφρική.
Πρόκειται για ένα συχνό φαινόμενο, κυρίως κατά την περίοδο της Άνοιξης, τους μήνες Μάρτιο-Απρίλιο, όπου οι κυκλώνες Sharav που κινούνται προς τα ανατολικά, κατά μήκος της βόρειας αφρικάνικης ακτογραμμής, μεταφέρουν σκόνη στην ανατολική Μεσόγειο.
Μια τυπική αμμοθύελλα που έχει εύρος 200 χιλιομέτρων μεταφέρει 20 με 30 εκατομμύρια τόνους σκόνης, μερικές φορές έως και 100 εκατομμύρια. Η σκόνη που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα παγκοσμίως φτάνει τα 2 με 3 δισεκατομμύρια τόνους το χρόνο.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της ΕΜΥ, Θοδωρή Κολυδά, “η Κεντρική Αλγερία είναι η πιο συχνή περιοχή-πηγή αιωρούμενων σωματιδίων, καθώς επίσης άλλες πιθανές πήγες είναι τα βουνά Hoggar Massif και Tibesti στο βόρειο Chad.
Η μεγαλύτερη πηγή σκόνης στον κόσμο βρίσκεται στην κοιλότητα Bodιlι στο Τσαντ, στην περιοχή μεταξύ της διαρκώς συρρικνούμενης λίμνης του Τσαντ (σήμερα στο ένα εικοστό του μεγέθους που είχε το 1960) και της Σαχάρας. Από τη κοιλότητα απελευθερώνονται 1,270 εκατομμύρια τόνοι σκόνης το χρόνο, δέκα φορές περισσότερης από όταν άρχισαν οι μετρήσεις το 1947.
Συνολικά από όλη τη Σαχάρα και στο Σαχέλ στα νότια όριά της, οι όγκοι σκόνης έχουν αυξηθεί 4 με 6 φορές από τη δεκαετία του ’60.
Οι χώρες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι ο Νίγηρας, το Τσαντ, η βόρεια Νιγηρία, η Μπουρκίνα Φάσο και η Μαυριτανία”.
Πότε μπορεί η αφρικανική σκόνη να επηρεάσει την υγεία
Όσο και αν το συγκεκριμένο φαινόμενο προκαλεί -και δικαίως- κάποια ανησυχία, πόσο επικίνδυνο είναι όμως για την υγεία μας;
Μιλώντας παλαιότερα στο Magazine και τον Γιάννη Δεβετζόγλου, ειδικοί εξήγησαν πότε μπορεί η αφρικανική σκόνη να επηρεάσει την υγεία αλλά και τι μπορούν να κάνουν τα άτομα με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Όπως είχε δηλώσει χαρακτηριστικά στο Magazine ο Κώστας Γουργουλιάνης, καθηγητής Πνευμονολογίας στη Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας και διευθυντής της πνευμονολογικής κλινικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας, “όλα όσα ακούγονται ότι μπορεί να μειώνει το οξυγόνο και να είμαστε σαν ζαλισμένοι, δεν ισχύουν, είναι απλώς φήμες“.
Οι ποσότητες από τις συγκεκριμένες ουσίες που έχουν μετρηθεί στην ατμόσφαιρα “δεν υπάρχει περίπτωση να μπορούν να βλάψουν ένα υγειές άτομο. Δεν έχουν καν αθροιστική δράση. Διαβάζω ότι προκαλούν πνευμονοκονίαση. Είναι μεγάλο λάθος αυτό, οι συγκεντρώσεις της ουσίας αυτής πρέπει να είναι υψηλές για να προκαλέσουν τη νόσο και αφορούν μόνο άτομα που εργάζονται σε ορυχεία”, ξεκαθαρίζει ο καθηγητής.
Οι μόνοι που θα πρέπει να προσέχουν είναι άτομα που έχουν ευαισθησία στους πνεύμονες και συγκεκριμένα άσθμα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
“Μπορεί να κάνουν παρόξυνση του άσθματος ή της ΧΑΠ. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό μέχρι τη λήξη του φαινομένου, το οποίο από τους μετεωρολόγους προβλέπεται μέχρι τα τέλη Μάϊου, όταν κυκλοφορούν να φορούν τις γνωστές μάσκες, οι οποίες προφυλάσσουν από τις ουσίες που ενδεχομένως θα μπορούσαν να προκαλέσουν μία κρίση στις συγκεκριμένες ομάδες ασθενών”, συμβουλεύει ο κ. Γουργουλιάνης.
Και καθώς η σκόνη από την Αφρική δεν επηρεάζει ούτε τον εγκέφαλο, ούτε τους πνεύμονες, ρωτήσαμε την Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, Δερματολόγο-Αφροδισιολόγο, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, αν και κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει το δέρμα.
“Μπορεί να κυκλοφορούν φήμες ότι η σκόνη από την Αφρική ξηραίνει το δέρμα και τα χείλη, όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αυτό θα συνέβαινε εάν μειωνόταν η υγρασία από την ατμόσφαιρα. Όμως ο κ. Κολυδάς εξηγεί ότι ο άνεμος είναι νοτιοδυτικός και μεταφέρει αντί να αφαιρεί υγρασία. Οπότε πρόκειται για φήμη”, λέει η κυρία Λαμπρινοπούλου.
Μάλιστα, όσον αφορά τις ουσίες που υπάρχουν στη σκόνη, η ίδια εξηγεί ότι αν έκαναν κάποια αντίδραση υπερευαισθησίας, θα φαινόταν πρώτα στα μάτια, καθώς θα ερεθίζονταν. “Οπότε σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει αυτό το οπτικά έντονο φαινόμενο, την υγεία του δέρματός μας”, καταλήγει η ίδια.
Οπότε οι μόνες συμβουλές που δίνουν οι ειδικοί είναι να προσέχουν όσοι έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας.
