Μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, με πληθυσμό σχεδόν 22 εκατομμυρίων κατοίκων, κινδυνεύει να μείνει χωρίς νερό.
Ο λόγος για την Πόλη του Μεξικού, η οποία βρίσκεται στη δίνη μίας εκτεταμένης κρίσης νερού, εξαιτίας μίας σειράς προβλημάτων, όπως η χαώδης αστική ανάπτυξη και οι διαρροές στις αρδευτικές υποδομές, τα οποία επιδεινώνονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN, τα τελευταία χρόνια οι βροχοπτώσεις έχουν σημειώσει ιστορικό χαμηλό ενώ οι περίοδοι ξηρασίας και οι υψηλές θερμοκρασίες διαρκώς παρατείνονται, αυξάνοντας τη ζήτηση για νερό. “Αρκετές γειτονιές υποφέρουν από έλλειψη νερού εδώ και εβδομάδες, ενώ απομένουν ακόμη 4 μήνες για να αρχίσουν οι βροχές“, δήλωσε ο Christian Domínguez Sarmiento, ατμοσφαιρικός επιστήμονας στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM).
Οι πολιτικοί φαίνεται πως υποβαθμίζουν κάθε συζήτηση περί “κρίσης νερού”, ωστόσο εμπειρογνώμονες έχουν σημάνει συναγερμό, τονίζοντας πως η κατάσταση έχει φτάσει πλέον σε κρίσιμο επίπεδο, που θα μπορούσε να στερήσει το νερό από μεγάλα τμήματα της Πόλης του Μεξικού, αφήνοντας διψασμένους χιλιάδες κατοίκους.
Οι Ισπανοί ‘κατέστρεψαν’ την Πόλη του Μεξικού
Η πυκνοκατοικημένη Πόλη του Μεξικού απλώνεται σε μια λιμνοθάλασσα με μεγάλο υψόμετρο, περίπου 7.300 πόδια πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Χτίστηκε σε έδαφος πλούσιο σε άργιλο και είναι επιρρεπής σε σεισμούς και ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική κρίση. Είναι ίσως ένα από τα τελευταία μέρη που θα επέλεγε κανείς σήμερα να χτίσει μια μεγαλούπολη.
Οι Αζτέκοι επέλεξαν αυτό το σημείο για να χτίσουν την πόλη τους “Tenochtitlan” το 1325. Συγκεκριμένα, έχτισαν τα σπίτια τους σε ένα νησί, επεκτείνοντας σταδιακά την πόλη προς τα έξω, κατασκευάζοντας δίκτυα καναλιών και γεφυρών.
Αλλά όταν έφτασαν οι Ισπανοί στις αρχές του 16ου αιώνα, γκρέμισαν μεγάλο μέρος της πόλης, αποξηραίνοντας τον πυθμένα της λίμνης, γεμίζοντας τα κανάλια και ξεριζώνοντας τα δάση. “Είδαν το νερό ως έναν εχθρό που έπρεπε να ξεπεραστεί για να ευδοκιμήσει η πόλη”, δήλωσε ο Jose Alfredo Ramirez, αρχιτέκτονας και συνδιευθυντής του Groundlab, ενός οργανισμού έρευνας σχεδιασμού και πολιτικής.
Η απόφασή τους άνοιξε το δρόμο για πολλά από τα σύγχρονα προβλήματα της Πόλης του Μεξικού. Υγρότοποι και ποτάμια αντικαταστάθηκαν με τσιμέντο και άσφαλτο, με αποτέλεσμα κατά την περίοδο των βροχών να πλημμυρίζει και την περίοδο της ξηρασίας να στεγνώνει.
Περίπου το 60% του νερού της Πόλης του Μεξικού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, αλλά αυτός έχει εξαντληθεί τόσο πολύ που η πόλη βυθίζεται με τρομακτικό ρυθμό – περίπου 20 ίντσες το χρόνο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που επικαλείται το CNN. Και ο υδροφόρος ορίζοντας δεν αναπληρώνεται αρκετά γρήγορα. Το νερό της βροχής κυλάει από τις σκληρές, αδιαπέραστες επιφάνειες της πόλης, αντί να βυθίζεται στο έδαφος.
Το υπόλοιπο νερό της πόλης αντλείται από πηγές αρκετά χιλιόμετρα μακριά, σε μια απίστευτα αναποτελεσματική διαδικασία, κατά την οποία περίπου το 40% του νερού χάνεται μέσω διαρροών.
Το σύστημα ύδρευσης Cutzamala, ένα δίκτυο δεξαμενών, αντλιοστασίων, καναλιών και σηράγγων, προμηθεύει περίπου το 25% του νερού που χρησιμοποιεί η Κοιλάδα του Μεξικού, η οποία περιλαμβάνει την Πόλη του Μεξικού. Όμως η ξηρασία που μαστίζει την περιοχή έχει ως αποτέλεσμα το 39% περίπου της χωρητικότητάς του να ‘μαραζώνει’ σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.
“Είναι σχεδόν το μισό της ποσότητας νερού που θα έπρεπε να έχουμε“, δήλωσε η Fabiola Sosa-Rodríguez, επικεφαλής του τμήματος οικονομικής ανάπτυξης και περιβάλλοντος στο Μητροπολιτικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού.
“Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τις ξηρασίες όλο και πιο σοβαρές, λόγω της έλλειψης νερού”, δήλωσε ο Sarmiento του UNAM. Επιπλέον, οι υψηλές θερμοκρασίες “έχουν προκαλέσει την εξάτμιση του νερού που είναι διαθέσιμο στο σύστημα Cutzamala”, είπε. Υπενθυμίζεται ότι το περασμένο καλοκαίρι ακραίοι καύσωνες ταλάνισαν μεγάλα τμήματα της χώρας, οδηγώντας στον θάνατο τουλάχιστον 200 ανθρώπους.
“Ώρα μηδέν” για την Πόλη του Μεξικού;
Η κρίση έχει δημιουργήσει μια έντονη συζήτηση σχετικά με το αν η πόλη θα φτάσει σε σημείο, όπου πράγματι το σύστημα ύδρευσης Cutzamala θα πέσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα που δεν θα είναι σε θέση να παρέχει νερό στους κατοίκους της πόλης.
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν στις αρχές Φεβρουαρίου ότι αρμόδιος αξιωματούχος δήλωσε ότι χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η “ημέρα μηδέν” θα μπορούσε να φτάσει ήδη από τις 26 Ιουνίου.
Όμως, οι τοπικές Αρχές διαβεβαίωσαν τους κατοίκους ότι δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, υποστηρίζοντας ότι “επεξεργάζονται ήδη μία σειρά από λύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης νερού” ενώ ο δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού, Martí Batres Guadarrama, χαρακτήρισε ως “fake news” τις εν λόγω προειδοποιήσεις.
Η Πόλη του Μεξικού θα μπορούσε να ξεμείνει από νερό πριν από την έναρξη της περιόδου των βροχών, αν συνεχίσει να το χρησιμοποιεί με τον ίδιο τρόπο, δήλωσε από την πλευρά της η Sosa-Rodríguez. Αυτό δεν σημαίνει πλήρη κατάρρευση του συστήματος ύδρευσης, είπε, επειδή η πόλη δεν εξαρτάται από μία μόνο πηγή. Δεν θα είναι το ίδιο όπως όταν το Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική έφτασε επικίνδυνα κοντά στο να “στεγνώσει” εντελώς το 2018 μετά από μια σοβαρή πολυετή ξηρασία. “Ορισμένες ομάδες θα εξακολουθούν να έχουν νερό”, εξήγησε, “αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν”.
Τι μπορεί να γίνει
Για σχεδόν μια δεκαετία, η Sosa-Rodríguez, δήλωσε ότι προειδοποιεί τους αξιωματούχους για τον κίνδυνο έλλειψης νερού στην πόλη. Όπως είπε, οι λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι σαφείς.
Η καλύτερη επεξεργασία των λυμάτων θα μπορούσε να αυξήσει τη διαθεσιμότητα του νερού και να μειώσει τη ρύπανση, ενώ τα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού θα μπορούσαν να δέχονται και να ‘επεξεργάζονται’ τη βροχή, προσφέροντας στους κατοίκους πόσιμο νερό και μειώνοντας την εξάρτησή τους από το δίκτυο ύδρευσης κατά 30%.
Η αποκατάσταση των διαρροών θα έκανε επίσης το σύστημα πολύ πιο αποτελεσματικό και θα μείωνε τον όγκο του νερού που πρέπει να αντληθεί από τον υδροφόρο ορίζοντα. Και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση, όπως η αποκατάσταση ποταμών και υγροτόπων, θα βοηθούσαν στην παροχή και τον καθαρισμό του νερού.
