Μια ακόμη συντονισμένη προσπάθεια να τονωθεί η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια επιχειρεί συντονισμένα τις τελευταίες εβδομάδες το εγχώριο πιστωτικό σύστημα, την ώρα που η Τράπεζα της Ελλάδος θεσπίζει για πρώτη φορά πλαφόν τόσο στο ύψος του στεγαστικού δανείου όσο και στο ποσό της μηνιαία δόσης.
Ήδη από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς οι διοικήσεις των συστιμικών τραπεζών επιχειρούν, μέσω προσφορών κυρίως στο μέτωπο των επιτοκίων, να ξεπαγώσουν την στεγαστική πίστη η οποία σχεδόν καθ’ όλη την διάρκεια του 2023 έμεινε καθηλωμένη
Συγκεκριμένα προσφέρουν στους υποψήφιους δανειολήπτες προνομιακά σταθερά επιτόκια διάρκειας 3 έως 5 ετών και εξασφαλισμένα μειωμένα spreads για τη συνέχεια.
Ταυτόχρονα, στην περίπτωση που το πιστοληπτικό προφίλ του υποψήφιου δανειολήπτη κριθεί αξιόπιστο και το ρίσκο αθέτησης πληρωμών χαμηλό, τότε το χορηγούμενο δάνειο μπορεί να ανέλθει ακόμη και στο 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου από 80% που είναι σήμερα.
Παρά τις προσφορές στη στεγαστική πίστη, οι διοικήσεις των τραπεζών δεν περιμένουν έκρηξη της ζήτησης και ήδη σε κάθε ευκαιρία τονίζουν ότι οι στόχοι της πιστωτικής επέκτασης για το 2024 θα επιτευχθούν αποκλειστικά και μόνο μέσα από την επιχειρηματική πίστη.
Πολύτιμη στήριξη πάντως οι τράπεζες αναμένεται να βρουν από το πρόγραμμα «Σπίτι Μου», που βρίσκεται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής των αιτήσεων, οι συνολικές χορηγήσει της κατηγορίας εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 1,8 δισ. ευρώ. Από αυτά εκτιμάται ότι τα 1,3 δισ. ευρώ θα εκταμιευτούν από τις τράπεζες και τα υπόλοιπα από τη ΔΥΠΑ που τρέχει το πρόγραμμα των φθηνών στεγαστικών δανείων για νέους έως 39 ετών.
Αυξάνουν τα όρια για νέους δανειολήπτες
Την ίδια στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδος θεσπίζει για πρώτη φορά και σε συνεργασία με τις τράπεζες πλαφόν στο ύψος του στεγαστικού και στο ποσό της μηνιαίας δόσης. Συγκεκριμένα το ύψος του δανείου δεν μπορεί να ξεπερνάει το 80% της εμπορικής αξίας του ακινήτου και το 90% εάν είναι νέος αγοραστής.
Τα όρια θα είναι ελαστικότερα για όσους είναι νέοι αγοραστές, δηλαδή γι’ αυτούς που παίρνουν για πρώτη φορά στεγαστικό δάνειο για να αγοράσουν ακίνητο, με στόχο να διευκολυνθεί η απόκτηση ακινήτου μέσω πρόσβασης σε δανεισμό.
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, τα νέα όρια για την αγορά κατοικίας αφορούν:
- Το ύψος του δανείου που μπορεί να πάρει κάποιος και το οποίο δεν θα μπορεί να ξεπεράσει το 80% της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή το 90% εάν είναι νέος αγοραστής.
- Τη δόση του δανείου, που δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 40% του διαθεσίμου εισοδήματος ή το 50% εάν πρόκειται για νέο αγοραστή.
Όπως τονίζουν τραπεζικές πηγές, «το όριο σε ό,τι αφορά το ύψος του δανείου σε σχέση με την αξία του δανειοδοτούμενου ακινήτου, θα λειτουργήσει ως ανάχωμα σε τυχόν μείωση των εμπορικών τιμών των ακινήτων, που θα έθετε σε κίνδυνο τα δάνεια αυτά, ενώ το όριο σε σχέση με τη δαπάνη του μέσου νοικοκυριού για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών θα αποτρέψει τον υπερδανεισμό». Ωστόσο οι ίδιες πηγές διευκρινίζουν ότι «το μέτρο δεν προκαλεί ανατροπές στην πιστοδοτική πολιτική των τραπεζών, οι οποίες ήδη εφαρμόζουν παρόμοιους κανόνες στα νέα δάνεια που χορηγούν».
Τα νέα όρια θα αφορούν όλα τα νέα δάνεια που θα εγκρίνονται από εδώ και στο εξής και θα ισχύσουν και για τις εταιρείες πιστώσεων, που πρόκειται να αδειοδοτηθούν μετά την πρόσφατη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Στόχος να υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών πιστώσεων και των τραπεζών και να υπάρχει ο αναγκαίος εποπτικός έλεγχος σε όλες τις νέες πιστοδοτήσεις.
Οι τράπεζες εκτιμούν ότι ο συνδυασμός των χαμηλών σταθερών επιτοκίων με τους ευνοϊκότερους όρους για χορηγήσεις στεγαστικών δανείων σε νέους αγοραστές, θα τονώσουν την «παγωμένη» αγορά της στεγαστικής πίστης, δίνοντας ταυτόχρονα λύση στο κρίσιμο θέμα της στέγασης που απασχολεί χιλιάδες νοικοκυριά, όπως απέδειξε και η ζήτηση που εκδηλώθηκε για το πρόγραμμα «Σπίτι μου», μέσα από αιτήματα ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ.
Στο “ψυγείο” η στεγαστική πίστη
Συνολικά η αγορά της στεγαστικής πίστης παρέμεινε υποτονική το 2023 και οι νέες εκταμιεύσεις δεν ξεπέρασαν το 1,3 δισ. ευρώ, από τα οποία περίπου τα 250 εκατ. ευρώ ήταν οι εκταμιεύσεις που έγιναν μέσω του προγράμματος της κρατικής επιδότησης.
Συνολικά τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων συρρικνώνονται διαρκώς, έχοντας υποχωρήσει κοντά στα 28 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι η αγορά των στεγαστικών δανείων είχε φτάσει στο υψηλότερο σημείο το 2010 με υπόλοιπα 80 δισ. ευρώ και εκταμιεύσεις 12 δισ. ευρώ τον χρόνο, αλλά έκτοτε συρρικνώνεται συστηματικά, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2002!
Σε ότι αφορά στις αιτίες της μειωμένης ζήτηση για στεγαστικά δάνεια, οι τράπεζες αποδίδουν την εξέλιξη στην άνοδο των επιτοκίων, αλλά και στην άνοδο των τιμών στις κατοικίες, που σε συνδυασμό με την επιμονή του πληθωρισμού συμπιέζει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και αποτρέπει «ανοίγματα» σε δανεισμό.
