Τα βιολιά, οι βιόλες και τα τσέλο που παρουσίασε η Ορχήστρα της Θάλασσας στην πρώτη της παράσταση τη Δευτέρα στο διάσημο Teatro alla Scala (Σκάλα του Μιλάνου) κουβαλούν ιστορίες λύτρωσης αλλά και απόγνωσης.
Το ξύλο από το οποίο είναι κατασκευασμένα προέρχεται από βάρκες λαθρεμπόρων που μετέφεραν μετανάστες και πρόσφυγες στις ακτές της Ιταλίας, ενώ οι δημιουργοί των οργάνων, είναι κρατούμενοι στη μεγαλύτερη φυλακή της Ιταλίας.
Το συνολικό έργο ονομάστηκε “Metamorphosis” για εύλογους λόγους, και εστιάζει στην αξιοποίηση πραγμάτων που θα μπορούσαν να έχουν απορριφθεί από την κοινωνία: Τα σάπια ξύλα γίνονται ζωντανά όργανα που “αφηγούνται” τις δικές τους ιστορίες, οι κρατούμενοι γίνονται τεχνίτες αναπτύσσοντας τις δεξιότητές τους για την τέχνη, η αποκατάσταση και η μεταμόρφωση αποκτά νόημα και ουσία.
Μάλιστα, δόθηκε ειδική άδεια σε δύο κρατούμενους για να δουν τη συναυλία με τα 14 έγχορδα όργανα που κατασκευάστηκαν μέσα στο σωφρονιστικό ίδρυμα, σε ένα πρόγραμμα που περιελάμβανε έργα των Μπαχ και Βιβάλντι. Οι τρόφιμοι έκατσαν δίπλα στον δήμαρχο της πόλης, Giuseppe Sala, σε μια συμβολική κίνηση. “Σήμερα το πρωί ξύπνησα σε ένα σκοτεινό, άσχημο μέρος, τώρα βρίσκομαι εδώ”, ανέφερε ένας εκ των κρατουμένων. Το πρόγραμμα οργανοποιίας ξεκίνησε το 2020, και όπως δήλωσε κρατούμενος στο AP, “το να ασχολούμαι 4-5 ώρες την ημέρα με το ξύλο, με κάνει να “μιλάω” μαζί του, να βρίσκω την αυτοπεποίθηση μου, να αισθάνομαι ζωντανός. Ελπίζω μια μέρα να αναμορφωθώ κι εγώ όπως το όργανο που κατασκευάζω”.
Τα μουσικά όργανα της ελπίδας
Για κάθε όργανο, χρειάζονται 400 ώρες εργασίας συνολικά. Mαέστρος της ορχήστρας “L’Orchestra del Mare”, είναι ο Riccardo Doni, διευθυντής της φημισμένης Accademia dell’Annunciata. “Αυτά τα όργανα δεν έχουν απλά μια ιστορία να πουν, είναι φορείς ιστοριών και ελπίδας”, σχολίασε ο Mario Brunello, βασικό μέλος της ορχήστρας.
Σχολιάζοντας τη συναυλία, η La Repubblica έγραψε εύστοχα: “Αν όπως λένε το ξύλο έχει μνήμη και ψυχή, αυτό των βιολιών, των βιόλων, των τσέλο και των κοντραμπάσο που φτιάχνονται με τα ξύλα των σκαφών των μεταναστών που έφτασαν στη Λαμπεντούζα, έχει τρεις φορές μνήμη και ψυχή”. Σημειώνεται άλλωστε πως σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών από το 2014 μέχρι σήμερα έχουν χάσει τις ζωές τους στη Μεσόγειο 22,870 μετανάστες, κατά την προσπάθειά τους να φτάσουν στις ακτές της Ευρώπης.
Το 2023 ο αριθμός των μεταναστών που επιχείρησαν να φτάσουν στην Ιταλία ήταν διπλάσιος με το 2022, με τη Μελόνι να μην έχει καταφέρει να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές από τα παράλια της Αφρικής, παρά τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Η Μελόνι είχε ζητήσει να εγκριθεί ένα είδος ευρωπαϊκού ναυτικού μπλόκου, για τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης, κάτι που δεν έχει γίνει δεκτό, καθώς αντίκειται του ευρωπαϊκού Δικαίου και των διεθνών συμβάσεων προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δείτε παρακάτω τις φωτογραφίες του Associated Press με όλη τη διαδικασία αποκατάστασης και κατασκευής.
