Ελπίδες για τη διάσωση του βόρειου λευκού ρινόκερου που απειλείται με εξαφάνιση, καθώς πλέον υπάρχουν μόλις δύο θηλυκά του είδους, έχουν δημιουργηθεί μετά την πρώτη επιτυχή εξωσωματική γονιμοποίηση που πραγματοποιήθηκε σε λευκούς ρινόκερους.
Μετά τον θάνατο του τελευταίου αρσενικού βόρειου λευκού ρινόκερου, αυτού του Σουδάν, το 2018, η εξαφάνιση του είδους φαινόταν μη αναστρέψιμη. Μόλις δύο στείροι θηλυκοί βόρειοι λευκοί ρινόκεροι – η Fatu και η Najin – έχουν απομείνει και βρίσκονται υπό 24ωρη ένοπλη προστασία σε καταφύγιο στην Κένυα. Σήμερα όμως, μια νέα επιστημονική εξέλιξη μπορεί να ενισχύσει το ενδεχόμενο μητέρα και κόρη να μην αποτελέσουν τα τελευταία πλάσματα του είδους τους.
Η εξωσωματική που δίνει ελπίδες για τη διάσωση του είδους
Διεθνής ομάδα ερευνητών της BioRescue – μιας κοινοπραξίας, που υποστηρίζεται από τη γερμανική κυβέρνηση και έχει ως στόχο να σταματήσει την εξαφάνιση – πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη μεταφορά των εμβρύων σε νότιους λευκούς ρινόκερους, ανοίγοντας το δρόμο για τη χρήση της τεχνικής αυτής στους σπανιότερους, βόρειους ρινόκερους.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, οι επιστήμονες μετέφεραν δύο έμβρυα νότιων λευκών ρινόκερων σε παρένθετες μητέρες στο Ol Pejeta Conservancy στην Κένυα, με αποτέλεσμα μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη. Αν και χρησιμοποιείται συνήθως σε ανθρώπους, άλογα και αγελάδες, η μέθοδος δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν σε ρινόκερους.
Ο πατέρας και η παρένθετη μητέρα πέθαναν αφού προσβλήθηκαν από μια σπάνια, άσχετη με τη διαδικασία, βακτηριακή λοίμωξη όταν το έμβρυο ήταν 70 ημερών, αλλά οι ερευνητές δήλωσαν ότι η εγκυμοσύνη αποτελεί απόδειξη ότι η εξωσωματική μπορεί να λειτουργήσει.
Ο Thomas Hildebrandt, επικεφαλής του προγράμματος BioRescue και καθηγητής στο Leibniz Institute for Zoo and Wildlife Research, δήλωσε ότι η εξωσωματική ήταν ένα σημαντικό βήμα για τη διάσωση του βόρειου λευκού ρινόκερου.
“Αυτό το μικρό μωρό είναι η απόδειξη των πάντων”, δήλωσε στον Guardian. “Η έγχυση σπέρματος, η γονιμοποίηση, το υγρό άζωτο, η απόψυξη – αυτό δεν είχε γίνει ποτέ πριν για ρινόκερους. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποτύχει”.
Το γεγονός ότι η διαδικασία λειτούργησε στους ρινόκερους αποτελεί μια σημαντική ανακάλυψη, όπως είπε ενώ εξήγησε στη συνέχεια το πόσο απλοί είναι οι άνθρωποι σε σχέση με “ένα θηλαστικό βάρους δυόμισι τόνων”.
Τον Μάιο ή τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, οι επιστήμονες σχεδιάζουν να προχωρήσουν στην εμφύτευση του πρώτου εμβρύου του βόρειου λευκού ρινόκερου. Τα έμβρυα του βόρειου ρινόκερου δημιουργήθηκαν με τη χρήση σπέρματος που συγκεντρώθηκε από δύο αρσενικά που έχουν πλέον πεθάνει, και ωάρια που συγκεντρώθηκαν από τη Fatu. Θα κυοφορηθούν από μια παρένθετη μητέρα του νότιου λευκού ρινόκερου στην Κένυα. Μόλις 30 έμβρυα έχουν απομείνει – αποθηκευμένα σε υγρό άζωτο στους -196 βαθμούς Κελσίου στο Βερολίνο της Γερμανίας και στην Κρεμόνα της Ιταλίας.
Στην παρένθετη ρινόκερο εισάγεται το έμβρυο μέσω του πρωκτού της. Εάν η εγκυμοσύνη διάρκειας 16 μηνών είναι επιτυχής, θα είναι ο πρώτος βόρειος λευκός ρινόκερος που θα γεννηθεί από το 2000. Θα μπορούσε επίσης να ανοίξει το δρόμο για τη διατήρηση του ρινόκερου της Σουμάτρας, που αριθμεί περίπου 40 ζώα στη φύση.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι θα πραγματοποιήσουν περισσότερες μεταφορές εμβρύων αν η πρώτη εγκυμοσύνη φαίνεται να πηγαίνει καλά, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να γεννηθούν έως και έξι μωρά βόρειου λευκού ρινόκερου σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι θα ήταν σημαντικό για τα μωρά αυτά να γνωρίσουν τη Fatu και τη Najin όσο το ζευγάρι είναι ακόμη ζωντανό, για να μάθουν πώς να συμπεριφέρονται ως βόρειοι λευκοί ρινόκεροι.
Τι θα επιδιώξουν οι επιστήμονες
Ακόμη και αν γεννηθούν αρκετά από αυτά, ωστόσο, δεν θα είναι γενετικά αρκετά διαφορετικά ώστε να δημιουργήσουν έναν βιώσιμο πληθυσμό, δήλωσε ο Hildebrandt. Τα 30 έμβρυα των επιζώντων βόρειων λευκών ρινόκερων βασίζονται όλα σε ωάρια της Fatu και σπέρμα από δύο αρσενικά.
Εάν γεννηθούν περισσότερα θηλαστικά, οι ερευνητές δήλωσαν ότι θα επιδιώξουν να χρησιμοποιήσουν γονιδιακή επεξεργασία για να βελτιώσουν τη γενετική ποικιλομορφία των μελλοντικών απογόνων, λαμβάνοντας επίσης γενετικό υλικό από δείγματα μουσείων.
“Πηγαίνουμε στα κρανία και βρίσκουμε γενετικό υλικό”, δήλωσε ο Hildebrandt. “Στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουμε γονιδιακή επεξεργασία για να τα βάλουμε στον πληθυσμό. Σκοπεύουμε να πάμε σε όλα τα μουσεία με δείγματα βόρειου λευκού ρινόκερου. Δεν πρόκειται απλώς για ένα επιστημονικό πείραμα, θέλουμε πραγματικά να τον επαναφέρουμε”.
Πέρυσι, ανακοινώθηκε ότι ο πληθυσμός του νότιου λευκού ρινόκερου αυξήθηκε για πρώτη φορά από το 2012, ανεβαίνοντας από 15.942 στο τέλος του 2021 σε 16.803. Ωστόσο, οι ανησυχίες παραμένουν για τη μακροπρόθεσμη επιβίωσή τους.
Ο Erustus Kanga, γενικός διευθυντής της Υπηρεσίας Άγριας Ζωής της Κένυας, δήλωσε ότι είναι ενθουσιασμένοι με την ανακάλυψη για τη διάσωση του υποείδους αυτού.
“Η Υπηρεσία Άγριας Ζωής της Κένυας είναι ευτυχής που συμμετέχει σε αυτό το ταξίδι τα τελευταία 13 χρόνια, από τότε που οι βόρειοι λευκοί ρινόκεροι μεταφέρθηκαν στην Κένυα το 2009, και που συμμετέχει στη σπουδαία πρωτοβουλία της κοινοπραξίας BioRescue τα τελευταία τέσσερα χρόνια”, δήλωσε. “Αυτό είναι ένα μεγάλο ορόσημο για τη διατήρηση της γενετικής γραμμής του βόρειου λευκού ρινόκερου”.
Ο Justin Heath, διευθύνων σύμβουλος του Ol Pejeta Conservancy, δήλωσε ότι πρόκειται για μια τεράστια ανακάλυψη, αλλά ήταν γλυκόπικρη μετά την απώλεια των δύο άλλων ζώων από τη βακτηριακή λοίμωξη.
“Το γεγονός ότι είχαμε την πρώτη εγκυμοσύνη ρινόκερου στον κόσμο μετά από μια επιτυχημένη παρένθετη μεταφορά στο Ol Pejeta Conservancy αποτελεί σημείο μεγάλης υπερηφάνειας για όλους μας”, δήλωσε. “Ανυπομονούμε να καλωσορίσουμε πολύ σύντομα τα μελλοντικά μωρά ρινόκερων από παρένθετες μητέρες κάτω από τους πρόποδες του όρους Κένυα”.
