Επισπεύδει τις ανακοινώσεις της η κυβέρνηση σε σχέση με “δομικά” μέτρα κατά της ακρίβειας, που αποτελεί βασική “πληγή” στο κυβερνητικό πολιτικό “υπογάστριο”. Μαζί με άλλα ζητήματα, βέβαια και πέρα από το ζήτημα του πολιτικό συγχρονισμού της κυβερνώσας παράταξης για θέμα δικαιωμάτων (βλ. ομόφυλα ζευγάρια κτλ), αποτελούν αιτία πολιτικής αποσταθεροποίησης, παρά την έλλειψη αντιπολίτευσης.
Στο κάδρο μπαίνει αναπόφευκτα και ο παραγωγικός προσανατολισμός της χώρας, η βιώσιμη ανάπτυξη, η ανασυγκρότηση της αγροτικής παραγωγής, που αν και λιγότερο “πιασάρικα”, αποτελούν “βραδυφλεγείς βόμβες” συνδεόμενες και με τα θέματα των τιμών και βέβαια αναζητούν λύση.
Στο φόντο αυτό στις 10:00 λαμβάνει χώρα σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου για το θέμα των της ακρίβειας, ενώ ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, θα παρουσιάσει τα νέα μέτρα στις 12 το μεσημέρι, που ευελπιστεί ότι θα λειτουργήσουν ως “αντίδοτο” στη “πανδημία ακρίβειας” κι έτσι θα μπει “φρένο”, τόσο αριθμητικά στις καταγραφές του πληθωρισμού, που κάνει η ΕΛΣΤΑΤ (στις 12/1 ανακοινώνει τα στοιχεία για τον Δεκέμβριο και βέβαια τα ετήσια του 2023), όσο και πραγματικά, όπως καθημερινά αποτυπωνεται στην τσέπη εκατομμυρίων καταναλωτών
Δεν είναι τυχαίο, δε, ότι με βάση τις έρευνες γνώμης που δημοσιεύονται κάθε εβδομάδα η ακρίβεια έχει “στρογγυλοκαθίσει” στην κορυφή της αλυσίδας ανησυχίας των πολιτών. ‘Ετσι με βάση δημοσκοπηση της Alco για λογαριασμό του Alpha, οι πολίτες εκφράζουν βαθιά ανησυχία για την πορεία της χώρας και ιδιαίτερα για τα οικονομικά τους. Το 42% δηλώνει ότι “φοβάται” πως δεν θα μπορεί να τα βγάλει πέρα, ενώ ποσοστό 60% εκτιμά ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του το 2024 θα είναι χειρότερη σε σχέση με το 2023. Ποσοστό 56% θεωρεί επίσης πως συνολικά για τη χώρα το 2024 θα είναι χειρότερο από το 2023.
Την ίδια ώρα με βάση δημοσκόπηση, που δημοσίευσε η Real News την Κυριακή, η αντιμετώπιση των οικονομικών και της ακρίβειας αποτελεί για το 54,6% των ερωτηθέντων το μεγαλύτερο ζήτημα. Ουσιαστικά, απαντώντας σε ερώτηση για τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας που θα πρέπει να δώσει έμφαση/προτεραιότητα η κυβέρνηση το 2024 οι ερωτηθέντες προκρίνουν, με μεγάλη διαφορά, την αντιμετώπιση των οικονομικών και της ακρίβειας.
Νέες ανατιμήσεις
Κι αυτό την ώρα, που, παρά τη μείωση του κόστους παραγωγού στη βιομηχανία, η νέα χρονιά αναμένεται να φέρει και νέες ανατιμήσεις στο φόντο και των νέων επιβαρύνσεων που καταγράφονται σε μεταφορικά κόστη, λόγω της κατάστασης στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά και λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε σειρά προϊόντων. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση παράγοντες της αγοράς το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα έχει εκτοξευτεί κατά 300%, συμπαρασύροντας τις τιμές πολλών προϊόντων που παράγονται στην Άπω Ανατολή και μεταφέρονται στην Ελλάδα. Όσο κι αν το αποτύπωμα της αύξησης ανά μονάδα προϊόντων δεν είναι μεγάλο, καθώς το μεταφορικό κόστος εκτιμάται ότι είναι στο 2% της τελικής τιμής, ωστόσο συνιστά μια σημαντική επιβάρυνση.
Συγκεκριμένα, με βάση πηγές της αγοράς, η τιμή μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου (κοντέινερ) που έρχεται από Κίνα κι είναι αναγκασμένο να περάσει από την Ερυθρά Θάλασσα, έχει φτάσει από τα 1800 ευρώ στα 7.000 ευρώ και οδεύει, όπως αναφέρεται, για τα 10.000 ευρώ. “Καύσιμο” στην ανατίμηση αυτή δίνει αφενός η εκτόξευση των ασφαλιστικών συμβολαίων, λόγω της έκρυθμης κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και η αλλαγή οδεύσεων των liners, δηλαδή των εταιρειών που καλύπτουν τις γραμμές μεταφοράς, που απαιτούν περισσότερο χρόνο Από την εξίσωση βέβαια δεν λείπει ωστόσο η κερδοσκοπία. Συγκεκριμένα, όπως τονίζουν οι ίδιοι παράγοντες, αναφερόμενοι στους liners και την πορεία των μετοχών τους στα διεθνή χρηματιστήρια, οι τελευταίοι δε χάνουν ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν με αφορμή τη γεωπολιτική αστάθεια.
Σε σχέση, δε, με την κλιματική αλλαγή, το αποτύπωμα βιώνεται από τον Έλληνα παραγωγό καθημερινά, με απώλεια της σοδειάς του, Έτσι, π.χ. στο λάδι, ήδη, οι τιμές παραγωγού, για όσους και όσες βέβαια, έχουν παραγωγή, φτάνουν τα 10 ευρώ το λίτρο, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα σε πολλά φρέσκα προϊόντα.
Η παραγωγή
Στο φόντο αυτό πολλοί παράγοντες της αγοράς, ζητούν παρεμβάσεις στο παραγωγικό μέτωπο, καθώς εκεί, με στόχο την διατροφική και εφοδιαστική ασφάλεια θα πρέπει να επικεντρωθεί η όλη διαδικασία άσκησης δημόσιων πολιτικών. Χαρακτηριστικά αναφέρουν την ανάγκη ελέγχου σε φαινόμενα αισχροκέρδειας, μέσω “ελληνοποιήσεων”, των σχέσεων του οργανωμένου λιανεμπορίου με τους έλληνες προμηθευτές, με τα πιστωτικά σημειώματα κτλ και τις διαφορετικές “ταχύτητες” πληρωμών, τη στήριξη του Έλληνα παραγωγού, που μπορεί να βλέπει μετά από χρόνια ανεβασμένες τιμές, αλλά αντιμετωπίζει υπερβάλλοντα κόστη, τις μεταρρυθμίσεις στον αγροτικό τομέα με τη συγκράτηση των νέων στη γη και την περιφέρεια, αλλά και την αποτροπή ξεπουλήματος της εύφορης γης σε τρίτους.
Επί “τάπητος”
Τούτων δοθέντων η κυβέρνηση παρουσιάζει το “μενού” των νέων παρεμβάσεων, στο επίκεντρο των οποίων είναι προϊόντα με μεγάλες αποκλίσεις με άλλες χώρες της ΕΕ, όπως το βρεφικό γάλα, οι πάνες, τα απορρυπαντικά και τα καθαριστικά και τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής.
Σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, σε δημόσιες τοποθετήσεις του, στόχος της νέας παρέμβασης είναι ο εξορθολογισμός του καθεστώτος με τις προωθητικές ενέργειες και τις προσφορές στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Επιδίωξη, δηλαδή, είναι μέρος των εκπτώσεων αυτών να περάσει στην πάγια τιμή και έτσι να αποτυπωθεί και στη μέτρηση που κάνει η ΕΛΣΤΑΤ με πιο καθαρό τρόπο. Ουσιαστικά η κυβέρνηση επιδιώκει, όχι να σταματήσουν οι προσφορές, που αποτελεί “μπούσουλα” καταναλωτικής συμπεριφοράς στην Ελλάδα, αλλά να υπάρξει μια ευταξία και αποτροπή παραπλάνησης του καταναλωτή. Κυβερνητικές πηγές, μάλιστα, αναφέρουν, ότι με τις προσφορές 1+1, συχνά, αποκρύπτονται ανατιμήσεις, σε σχέση με τη βασική τιμή του προϊόντος. Έτσι, στο “τραπέζι” είναι ένα πιθανό “μπλοκ” σε προσφορές για προϊόντα τα οποία είχε προηγηθεί αύξηση τιμής.
Παράλληλα, εξετάζεται το πώς θα αποκατασταθεί διαφάνεια στην αγορά με αιχμή τα λεγόμενα πιστωτικά σημειώματα που εκδίδουν οι προμηθευτές προς τα σούπερ μάρκετ και άλλες επιχειρήσεις λιανικής. Μέσω του “καναλιού” αυτού “θολώνει” η εικόνα με τις πραγματικές “καθαρές” τιμές. Με βάση πάντως και στελέχη του λιανεμπορίου, μια τέτοια κίνηση δεν αντίκειται στις στοχεύσεις του κλάδου, μια και θα διευκολύνει τις λογιστικές του καταγραφές.
Οι έλεγχοι
Παράλληλα, πάντως, συνεχίζονται και οι έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίες με έμφαση στις εταιρείες προμήθειας βρεφικού γάλακτος, που για πολλά νοικοκυριά είναι δυσβάσταχτο.
“Η ΔΙΜΕΑ συνεχίζει τους ελέγχους στην αγορά για τις παραπλανητικές εκπτώσεις. Βεβαίως, η αγορά δείχνει να έχει συμμορφωθεί και προσαρμοστεί στο ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά όποιος δεν τηρεί τον νόμο, θα του επιβληθεί πρόστιμο”, ανέφερε προχθές ο υπουργός Ανάπτυξης κατά την επίσκεψη του στην Ερμού που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τις χειμερινές εκπτώσεις. “Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να διορθώνουμε τις στρεβλές και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, ακόμα και αν χρειαστεί να συγκρουστούμε”, συμπλήρωσε.
“Πληθωρισμός απληστίας”
Ωστόσο μια διάσταση στο τι παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν, δίνουν τόσο στοιχεία της ΤτΕ όσο και της εταιρείας ερευνών ICAP. Πιο συγκεκριμένα, με βάση όσα ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, στην Ενδιάμεση Εκθεση Νομισματικής Πολιτικής που παρουσίασε στο τέλος του 2023 “οι επιχειρήσεις θα πρέπει να περιορίσουν όπου είναι εφικτό το περιθώριο κέρδους, ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο του πληθωρισμού κερδών. Επίσης όπως τονίζει θα πρέπει οι αρμόδιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τους ελέγχους, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας και ολιγοπωλιακές πρακτικές.
Παράλληλα, βέβαια, επισημαίνει και ότι οι μισθολογικές αυξήσεις πρέπει να καλύπτουν μεν την απώλεια αγοραστικής δύναμης, αλλά χωρίς να δημιουργούν σπιράλ αυξήσεων μισθών – τιμών.
Η έκθεση του Διοικητή, επίσης, αξιοποιεί σε μελέτη της ΕΚΤ, όπου επισημαίνεται ότι η αύξηση των κερδών συνέβαλε περισσότερο από την αύξηση του κόστους εργασίας στον πληθωρισμό και αυτό ήταν ιδιαιτέρως έντονο στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων χωρών. Σύμφωνα, δε, με την έκθεση, το μερίδιο κέρδους των ελληνικών επιχειρήσεων ήταν 33,7% το 2021, 33,2% το 2022 και υποχώρησε στο 28% το α΄ τρίμηνο του 2023, παραμένοντας υψηλότερο από το προ πανδημίας επίπεδο (24,9% το 2019), αν και στον μέσο όρο της περιόδου 2017-2019.
Επίσης, σύμφωνα με έρευνα της ICAP 500 επιχειρήσεις της χώρας το 2022 καταγράφουν κέρδη που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν το 100%. Στη χρονιά με τον υψηλό πληθωρισμό, οι 500 πιο κερδοφόρες ελληνικές εταιρείες κατέγραψαν εντυπωσιακή αύξηση των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) κατά 75% τα οποία διαμορφώθηκαν σε 25.1 δις ευρώ!
Από πλευράς πλήθους εταιρειών οι επιχειρήσεις τροφίμων και αλυσίδων σούπερ μάρκετ περιλαμβάνονται στις top 500 επιχειρήσεις ενώ κυριαρχούν και αυτές που ανήκουν στον τομέα των Λοιπών Υπηρεσιών και στον Βιομηχανικό Τομέα, καλύπτοντας μερίδιο 35.8% και 28.4% αντίστοιχα επί του συνόλου των εταιρειών.
