Σε δύο σημαντικές κινήσεις για την τόνωση της αγοράς των στεγαστικών δανείων η οποία γνωρίζει σημαντική καθίζηση την φετινή χρονιά λόγω της ανόδου των επιτοκίων στη ζώνη του ευρώ, προχωρούν τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα.
Μετά τις διαφημιστικές καμπάνιες και τις προσφορές, οι τράπεζες προχωρούν συντονισμένα στην παράταση, για όσο χρειαστεί του πλαφόν στα επιτόκια και ταυτόχρονα στην παροχή δεύτερης ευκαιρίας στους δικαιούχους του προγράμματος «Σπίτι μου».
Με δεδομένο ότι όλες οι εκτιμήσεις των αναλυτών συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα διατηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε υψηλά επίπεδα τα επιτόκια, πριν τελικά αποφασίσει να προχωρήσει στην αποκλιμάκωσή τους, οι διοικήσεις των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων προσανατολίζονται να διατηρήσουν το «δίχτυ προστασίας» που άπλωσαν τον περασμένο Μάιο στους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων, παρατείνοντας το πλαφόν για το ύψος των επιτοκίων που κανονικά λήγει την άνοιξη του 2024.
Σε ότι αφορά στην διάρκεια της παράτασης, υψηλόβαθμες τραπεζικές πηγές σχολιάζουν ότι «η διάρκεια του ‘παγώματος’ είναι συνάρτηση της πολιτικής της ΕΚΤ, δηλαδή, την ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει στην αποκλιμάκωση των επιτοκίων, έτσι ώστε αυτά να βρεθούν στα επίπεδα του περασμένου Μαρτίου».
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα του παγώματος των επιτοκίων που συμφώνησαν το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με τις τράπεζες προέβλεπε ότι:
• για τα δάνεια που βασίζονται σε Euribor ενός μήνα το επιτόκιο θα σταθεροποιηθεί στο 2,70%, ενώ
• για όσα δάνεια βασίζονται σε Euribor τριών μηνών θα διαμορφωθεί στα επίπεδα του 2,83% – 2,85%.
Συνολικά το πρόγραμμα αφορούσε στα ενήμερα στεγαστικά δάνεια, στα οποία περιλαμβάνονται και τα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί και πρόσφατα, με την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης δεν οφείλει καμία δόση. Επίσης, περιλαμβάνονταν όλα τα στεγαστικά δάνεια σε διαφορετικό νόμισμα από ευρώ, καθώς και σε διαφορετικό επιτόκιο από Euribor (π.χ. ελβετικό φράγκο ή/και Libor, MRO EKΤ κ.λπ.).
Παράδειγμα
Ενδεικτικά, σε δάνειο, ύψους 100.000 ευρώ, που έχει ως βάση του το Euribor τριμήνου+spread της τράπεζας, τον Ιούλιο του 2022, πριν, δηλαδή, ξεκινήσει η ξέφρενη κούρσα της ανόδου των επιτοκίων το τελικό επιτόκιο ήταν 2,5%, με τη μηναία δόση να ορίζεται στα 672 ευρώ για 15 χρόνια, 536 ευρώ για 20 χρόνια και 401 ευρώ για 30 χρόνια.
Με το πλαφόν το επιτόκιο «κλείδωσε» στο 5,35% (επιτόκιο βάσης 2,85% + 2,5% spread) και δόση περίπου 820 ευρώ, 690 ευρώ και 570 ευρώ αντίστοιχα, με τον δανειολήπτη να γλυτώνει τις όποιες αυξήσεις από εκεί και πέρα.
Το πρόγραμμα έφερε ουσιαστικά αποτελέσματα και για τις ίδιες τις τράπεζες καθώς όπως υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές «πρόκειται για ένα πρόγραμμα που βοήθησε σημαντικά, ώστε να μην αυξηθούν τα ‘κόκκινα’ δάνεια των τραπεζών, θωρακίζοντας ταυτόχρονα και τους δανειολήπτες από τις αλλεπάλληλες αυξήσεις των επιτοκίων».
Δεύτερη ευκαιρία
Την ίδια στιγμή, οι διοικήσεις των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν και στην διευκόλυνση όσων δικαιούχων του προγράμματος «Σπίτι μου» δεν κατάφεραν εντέλει να λάβουν δάνειο, παρά το γεγονός ότι είχαν πάρει την προέγκριση από την τράπεζα, κυρίως γιατί δεν πρόλαβαν τις σχετικές προθεσμίες ή δεν βρήκαν ακίνητο που να πληροί τις προϋποθέσεις.
Για παράδειγμα μόνο στην Εθνική Τράπεζα, η οποία, άλλωστε, είχε σημαντικό μερίδιο από το επίμαχο πρόγραμμα, 2.500 δανειολήπτες δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν τη σχετική διαδικασία οδηγώντας τα αρμόδια τμήματα των τραπεζών να αναζητήσουν διάφορες εναλλακτικές. «Αυτό που, μεταξύ άλλων, εξετάζουμε είναι να ανεβάσουμε το ποσοστό χρηματοδότησης στις συγκεκριμένες κατηγορίες δανειοληπτών, έτσι ώστε αυτό να ‘αγγίζει’ το 90%, όσο ήταν, δηλαδή και στο πρόγραμμα έναντι 85% στις λοιπές εκταμιεύσεις», τονίζουν τραπεζικά στελέχη.
Σημειώνεται πως το πρόγραμμα υποστήριζε τη δανειοδότηση για ακίνητα που i) θα χρησιμοποιούνταν ως κύρια (πρώτη) κατοικία, ii) είχαν εμπορική αξία έως 200.000 ευρώ (όπως αυτή αποτυπώνεται στο συμβόλαιο αγοράς), iii) είχαν μέγεθος έως 150 τ.μ., iv) είχαν παλαιότητα τουλάχιστον 15 έτη κατά τον χρόνο της αγοράς, όπως προέκυπτε από την άδεια κατασκευής και v) βρίσκονταν εντός οικιστικής περιοχής.
Καθισμένη η αγορά στεγαστικών
Οι ίδιες πηγές παραδέχονται ότι «από τα τέλη του 2022 παρατηρούμε μία αξιοσημείωτη μείωση των αιτημάτων από για την λήψη στεγαστικού, μετά και την έναρξη του τρέχοντος κύκλου αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής και την κορύφωση του πληθωρισμού, που περιόρισε το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών».
Οι τάσεις αυτές αποτυπώνονται στα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η Τράπεζα της Ελλάδος για το εννεάμηνο του 2023. Ειδικότερα, την υπό εξέταση περίοδο το ύψος των νέων στεγαστικών δανείων που συμβασιοποιήθηκαν ανήλθε σε 815 εκατ. ευρώ, χαμηλότερα κατά 6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι (863 εκατ. ευρώ) έναντι διψήφιων ποσοστών ανάπτυξης τα προηγούμενα χρόνια.
Είναι η πρώτη φορά από το 2016, τονίζει υψηλόβαθμα στέλεχος, όταν ξεκίνησε η ανοδική πορεία των χορηγήσεων της κατηγορίας, που οι σχετικές πωλήσεις καταγράφουν πτώση σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Μάλιστα προσθέτει ότι η υποχώρηση των αιτήσεων για νέες δανειοδοτήσεις ξεπερνά το 20% έναντι του 2022 κι αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί στα στοιχεία και δ΄ τριμήνου του 2023.
