Τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίσουν οι ασθενείς με καρκίνο στην Ελλάδα, τόσο στον τομέα της πρόληψης, όσο και στην πρόσβαση στην έγκαιρη διάγνωση και τις σύγχρονες θεραπείες, αναλύει σε συνέντευξή του στο NEWS 24/7 o Thomas Hofmarcher, Ερευνητής-Διευθυντής στο Σουηδικό Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας.
Όπως εξήγησε ο ίδιος στο πλαίσιο του 5ου Ετήσιου Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τον Καρκίνο που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, «η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση του καρκίνου για μία χώρα σημαίνει μεσοπρόθεσμα οικονομία στον προϋπολογισμό για την υγεία».
Ωστόσο, η Ελλάδα υστερεί σε πολλούς τομείς λόγω του πενιχρού προϋπολογισμού του υπουργείου Υγείας.
Είναι ενδεικτικό ότι «οι εκτιμήσεις μας στο Σουηδικό Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας έδειξαν ότι η Ελλάδα δαπάνησε περίπου 88 ευρώ κατά κεφαλήν για τη θεραπεία του καρκίνου το 2018, κάτι που είναι λιγότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ που δαπανά 195 ευρώ ανά πολίτη», εξηγεί ο κ.Hofmarcher.
Τι συμβαίνει στη χώρα μας με τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο, τα καινοτόμα φάρμακα, τα εμβόλια για τον HPV και τις σύγχρονες διαγνωστικές εξετάσεις.
Κύριε Hofmarcher, ποιες είναι οι κύριες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείαςστην Ελλάδα όσον αφορά τον καρκίνο;
Πρώτα απ’ όλα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας βρίσκεται αντιμέτωπο με έναν αυξανόμενο αριθμό ασθενών με καρκίνο.
Οι εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) δείχνουν ότι ο ετήσιος αριθμός των νέων περιστατικών καρκίνου αυξήθηκε από 38.200 το 2008 σε 63.200 το 2022.
Και περισσότεροι ασθενείς, σημαίνει μεγαλύτερη οικονομική ανάγκη να δαπανηθούν περισσότερα για τη φροντίδα του καρκίνου.
Η δεύτερη τάση που βλέπουμε είναι η εισαγωγή καινοτόμων τεχνολογιών για τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου.
Αυτή η εξέλιξη ενέχει τη δυνατότητα βελτίωσης των αποτελεσμάτων των ασθενών, αλλά αυτές οι καινοτομίες συνήθως συνοδεύονται από υψηλότερο κόστος.
Ποιο είναι το κόστος της θεραπείας του καρκίνου στην Ελλάδα και πόσο χαμηλότερο είναι σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Το συνολικό κόστος της θεραπείας του καρκίνου για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης δεν είναι καλά τεκμηριωμένο στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία από το υπουργείο Υγείας ή από την ΕΛΣΤΑΤ.
Οι εκτιμήσεις μας στο Σουηδικό Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας έδειξαν ότι η Ελλάδα μπορεί να δαπάνησε περίπου 88 ευρώ κατά κεφαλήν για τη θεραπεία του καρκίνου το 2018.
Αυτό ήταν λιγότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ των 195 ευρώ ανά κάτοικο.
Μόνο ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δαπάνησαν λιγότερα για τη φροντίδα του καρκίνου.
Ποια είναι η διαθεσιμότητα των σύγχρονων θεραπειών για τον καρκίνο στο ελληνικό σύστημα υγείας και πώς επηρεάζεται από τους οικονομικούς περιορισμούς της κυβέρνησης;
Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2009 επηρέασε αρνητικά το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα.
Οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης μειώθηκαν σημαντικά μετά το 2009 και δεν έχουν ακόμη ανακάμψει πλήρως το 2022.
Η κατάσταση αυτή έχει καταστήσει δύσκολη την εισαγωγή σύγχρονων θεραπειών για τον καρκίνο που καλύπτονται από το δημόσιο σύστημα υγείας.
Παρ’ όλα αυτά, βλέπουμε ότι ορισμένα σύγχρονα αντικαρκινικά φάρμακα, όπως η ανοσοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα και του μελανώματος, είναι πλέον διαθέσιμα στην Ελλάδα.
Ποια είναι η σημασία της πρόληψης του καρκίνου και της έγκαιρης διάγνωσης στο οικονομικό κόστος της υγειονομικής περίθαλψης;
Η πρόληψη του καρκίνου και η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντικές.
Κάθε περιστατικό καρκίνου που αποφεύγεται μέσω της πρόληψης, είναι μια νίκη για τον δυνητικά ασθενή αλλά και μια νίκη για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης επειδή εξοικονομούνται χρήματα.
Για παράδειγμα, η επένδυση στον εμβολιασμό των κοριτσιών και των αγοριών κατά του ιού HPV έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί μια μεγάλη επένδυση για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης των μελλοντικών δεκαετιών.
Όσον αφορά την έγκαιρη διάγνωση, η σημασία έγκειται τόσο στις πιθανότητες επιβίωσης όσο και στο οικονομικό κόστος.
Για παράδειγμα, εάν ο καρκίνος του μαστού ανιχνευθεί νωρίς στο στάδιο Ι, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι πάνω από 95%, ενώ το ποσοστό επιβίωσης είναι λιγότερο από 30% εάν ο καρκίνος του μαστού διαγνωστεί πολύ αργά στο στάδιο IV, όταν ο όγκος έχει κάνει μετάσταση.
Το κόστος θεραπείας ενός περιστατικού καρκίνου του μαστού στο στάδιο IV είναι περίπου 3 έως 10 φορές υψηλότερο από το κόστος θεραπείας ενός περιστατικού καρκίνου του μαστού στο στάδιο Ι.
Πώς επηρεάζει η χρήση νέων τεχνολογιών και θεραπειών την οικονομική επιβάρυνση των θεραπειών για τον καρκίνο στην Ελλάδα;
Οι νέες τεχνολογίες για τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου είναι πολύ αναγκαίες για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ασθενών, αλλά αυτές οι καινοτομίες συνήθως έχουν υψηλότερο κόστος.
Από οικονομική άποψη της υγείας, είναι σημαντικό να αξιολογούνται προσεκτικά οι νέες τεχνολογίες και να εξετάζονται το κόστος και τα οφέλη τους.
Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης έχουν περιορισμένους προϋπολογισμούς.
Πρέπει λοιπόν να εστιάζουμε στην αξία των χρημάτων όταν αποφασίζουμε να εφαρμόσουμε μια νέα τεχνολογία.
Τον τελευταίο χρόνο, η Ελλάδα δημιούργησε έναν φορέα Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (ΑΤΥ), ο οποίος μπορεί να διενεργεί αξιολογήσεις, προκειμένου να καθοδηγεί την εισαγωγή νέων τεχνολογιών με βάση την αρχή της σχέσης ποιότητας-τιμής.
Ποιες πολιτικές μπορούν να υιοθετηθούν για τη βελτίωση της πρόσβασης των ασθενών σε θεραπείες για τον καρκίνο στην Ελλάδα;
Πιθανώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα ότι ο περιορισμένος προϋπολογισμός της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την παροχή πρόσβασης των ασθενών σε υψηλής ποιότητας περίθαλψη.
Φαίνεται δύσκολο να βελτιωθεί η πρόσβαση των ασθενών χωρίς επίσης να αυξηθεί ο προϋπολογισμός.
Το ερώτημα είναι για ποιο σκοπό θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο πρόσθετος προϋπολογισμός.
Η Ελλάδα έχει έλλειψη ογκολόγων, οι οποίοι είναι πολύ απαραίτητοι για τη θεραπεία του αυξανόμενου αριθμού καρκινοπαθών.
Ο έλεγχος βιοδεικτών για τον προσδιορισμό του κατάλληλου είδους φαρμάκου για έναν ασθενή είναι κάτι που δεν καλύπτεται επαρκώς εδώ και πολύ καιρό. Αυτό εμποδίζει την κίνηση προς μια πιο “εξατομικευμένη” θεραπευτική προσέγγιση.
Μπορεί μια χώρα χωρίς μητρώο καρκίνου, όπως η Ελλάδα, να δημιουργήσει και να εφαρμόσει κατάλληλες στρατηγικές θεραπείας;
Σε έναν ορισμένο βαθμό είναι εφικτό. Παρόλο που η Ελλάδα δεν διαθέτει μητρώο καρκίνου, η ανάλυση άλλων ευρωπαϊκών χωρών μπορεί να δώσει στους Έλληνες ιθύνοντες κάποιες ενδείξεις για το ποιες στρατηγικές είναι καλές ή κακές.
Ωστόσο, η Ελλάδα είναι επίσης μια πολύ μοναδική χώρα. Από γεωγραφική άποψη, τα πολλά νησιά καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση των ασθενών σε εξειδικευμένη φροντίδα για τον καρκίνο.
Θα ήταν ενδιαφέρον να υπάρξει κάποια έρευνα, ώστε να δούμε πόσο διαφέρουν τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών που ζουν σε νησιά από τους ασθενείς που ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
Ποιες είναι οι βασικές οργανωτικές αλλαγές στο ελληνικό σύστημα υγείας που πρέπει να γίνουν προκειμένου η χώρα να επιτύχει το μέγιστο δυνατό για τους ασθενείς και την εξοικονόμηση πόρων;
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πολύτιμων επενδύσεων που μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για τους ασθενείς.
Στον τομέα της πρόληψης, το κορυφαίο παράδειγμα είναι ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV για κορίτσια και αγόρια.
Στον τομέα της έγκαιρης διάγνωσης, τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τον καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά τα προγράμματα αυτά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί πλήρως στην Ελλάδα.
Στον τομέα της διάγνωσης, ο έλεγχος βιοδεικτών με την τεχνολογία NGS αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για διάφορους τύπους καρκίνου, με κυριότερο τον καρκίνο του πνεύμονα.
Η υποκλασματική ακτινοθεραπεία για τον καρκίνο του μαστού και τον καρκίνο του προστάτη είναι μια άλλη πρόσφατη καινοτομία που θα πρέπει να εφαρμόζεται όποτε αυτό είναι εφικτό.
Αν και ορισμένες από αυτές τις παρεμβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε πρόσθετο κόστος εκ των προτέρων, μπορεί να υπάρξει εξοικονόμηση πόρων τα επόμενα χρόνια, όταν τα αποτελέσματα για τους ασθενείς υλοποιηθούν.
Ποια είναι η επίδραση των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης στη μείωση του κόστους της θεραπείας του καρκίνου στην Ελλάδα;
Τέτοια προγράμματα είναι γενικά μια μακροπρόθεσμη επένδυση.
Γνωρίζουμε ότι περίπου το 30%-50% όλων των νέων περιπτώσεων καρκίνου, θεωρητικά μπορούν να προληφθούν, επειδή προκαλούνται από τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η κατανάλωση αλκοόλ, η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, η ατμοσφαιρική ρύπανση και διάφορες λοιμώξεις με ιούς, συμπεριλαμβανομένου του HPV.
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα. Όμως δεν γνωρίζουν τόσες πολλές γυναίκες ότι η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού.
Επομένως, η ευαισθητοποίηση μπορεί να είναι μια καλή επένδυση για την αποφυγή μελλοντικών περιπτώσεων καρκίνου και συνεπώς για τη μείωση του κόστους θεραπείας.
Πώς μπορεί η καινοτομία στον τομέα των οικονομικών της υγείας να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του καρκίνου στην Ελλάδα;
Τα οικονομικά της υγείας είναι πολύ σημαντικά για την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων σχετικά με το αν θα πληρώσουμε για μια νέα τεχνολογία.
Δεν είναι όλα τα νέα φάρμακα για τον καρκίνο εξίσου αποτελεσματικά.
Εάν ένα νέο φάρμακο για τον καρκίνο δεν προσφέρει κανένα όφελος, δεν υπάρχει λόγος να το πληρώσουμε μόνο και μόνο επειδή είναι «νέο». Θα πρέπει να πληρώνουμε επιπλέον χρήματα μόνο για φάρμακα που προσφέρουν σαφή οφέλη στους ασθενείς.
