Οι πολίτες της Βενεζουέλας θα κληθούν την Κυριακή σε δημοψήφισμα για να αποφασίσουν αν η χώρα θα πρέπει να δημιουργήσει το δικό της κράτος σε ένα μεγάλο τμήμα της πλούσιας σε πετρέλαιο γειτονικής της Γουιάνας -μια κίνηση που έχει καταγγελθεί από την τελευταία ως βήμα για προσάρτηση και έχει εγείρει ανησυχία για πιθανή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών της Νότιας Αμερικής.
Σύμφωνα με το CNN, η εν λόγω περιοχή -ονόματι Εσεκίμπο- καλύπτει περίπου τα δύο τρίτα της επικράτειας της Γουιάνας και έχει περίπου μέγεθος ίσο με τη Φλόριντα.
Η Βενεζουέλα διεκδικεί εδώ και καιρό την περιοχή, η οποία -όπως υποστηρίζει- βρισκόταν εντός των συνόρων της κατά την ισπανική αποικιοκρατία. Απορρίπτει μια απόφαση δικαστηρίου το 1899, που καθόρισε τα σημερινά σύνορα, όταν η Γουιάνα ήταν ακόμη βρετανική αποικία.
Όπως αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο, η πρόσφατη ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή έχει οδηγήσει σε κλιμάκωση της διαμάχης, και πιθανώς έχει αλλάξει τα δεδομένα.
Σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, έχει κάνει λόγο για ιστορικά δικαιώματα της Βενεζουέλας στην περιοχή, που έχουν καταπατηθεί, με τις Αρχές της Γουιάνας να δηλώνουν ότι η απειλή προσάρτησης είναι πλέον «υπαρκτή».
Το δημοψήφισμα και η επόμενη ημέρα
Μεταξύ των ερωτήσεων που τίθενται στους πολίτες της Βενεζουέλας, κατά το δημοψήφισμα, είναι οι εξής:
- Συμφωνείτε με τη δημιουργία ενός νέου κράτους στην περιοχή Εσεκίμπο;
- Συμφωνείτε να λάβει ο πληθυσμός της την υπηκοότητα της Βενεζουέλας;
- Συμφωνείτε με την ενσωμάτωση του κράτους αυτού στον χάρτη της επικράτειας της Βενεζουέλας;
Οι πρακτικές επιπτώσεις της ψηφοφορίας -το αποτέλεσμα της οποίας αναμένεται να είναι υπέρ της θέσης της κυβέρνησης- είναι ωστόσο ελάχιστες, εκτιμούν αναλυτές, με τη δημιουργία ενός κράτους της Βενεζουέλας εντός της περιοχής Εσεκίμπο να συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες.
Δεν είναι σαφές ποια μέτρα θα λάβει η κυβέρνηση της Βενεζουέλας μετά το αποτέλεσμα, ενώ οποιαδήποτε προσπάθεια διεκδίκησης της περιοχής θα συναντούσε σίγουρα διεθνή αντίσταση.
Παρόλα αυτά, η κλιμακούμενη ρητορική έχει επιφέρει μετακινήσεις στρατευμάτων στην περιοχή, με τους ηγέτες της Γουιάνας μάλιστα να κάνουν παραλληλισμό με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
«Η μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ της Γουιάνας και της Βενεζουέλας έχει ανέλθει σε επίπεδο πρωτοφανούς έντασης» έγραψε την Τετάρτη ο υπουργός Εξωτερικών της Γουιάνας, Ρόμπερτ Περσόντ.
Το Δικαστήριο της Χάγης
Το Διεθνές Δικαστήριο, που εδρεύει στη Χάγη, αποφάσισε την Παρασκευή ότι «η Βενεζουέλα θα πρέπει να απέχει από τη λήψη οποιασδήποτε ενέργειας που θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση που επικρατεί επί του παρόντος στο επίμαχο έδαφος». Ωστόσο, αξιωματούχοι στη Βενεζουέλα δήλωσαν ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί ανεξάρτητα από την απόφαση του δικαστηρίου.
Το διεθνές δικαστήριο εξετάζει την εδαφική διαφορά από το 2018 και θα διεξάγει δίκη την άνοιξη, μετά από δεκαετίες αποτυχημένων διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο χωρών, μέσω του ΟΗΕ. Η Γουιάνα λέει ότι το δικαστήριο είναι ο σωστός τόπος για την επίλυση της διαφοράς, ενώ η Βενεζουέλα δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου για το εν λόγω ζήτημα.
