Γιατρός μας εξηγεί τι κάνουν τα στικάκια νικοτίνης στους εφήβους

Ξέρεις πώς είναι οι έφηβοι. Εννοώ θυμάσαι το αποτέλεσμα που είχε σε εσένα, όταν ήσουν ανήλικος/ανήλικη το «παιδί μου μην κάνεις το τάδε πράγμα, γιατί σου κάνει κακό».

Έκανες ό,τι σου έλεγαν να μην κάνεις, με απαράμιλλη μανία. Σαν να εξαρτώταν η ζωή σου από αυτό.

Προφανώς διαχρονικά υπάρχουν και εξαιρέσεις.

Είναι αυτές των παιδιών που δεν αντιδρούν για τη χαρά της αντίδρασης -βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου από την έξοδο της παιδικής ηλικίας έως την είσοδο στην ενηλικίωση-, αλλά επεξεργάζονταν τα δεδομένα πριν πάρουν αποφάσεις.

Συνηθέστερα όμως, η πραγματικότητα είναι άλλη. Πολύ περισσότερο όταν ψάχνεις με κάθε τρόπο το ‘ανήκειν’.

Μεταξύ των ‘μην’ παραδοσιακά ανήκει το κάπνισμα.

Αν θέλω να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου, θα ομολογήσω ότι μια από τις χειρότερες συνήθειες που ανέπτυξα ως αποτέλεσμα του αντιδραστικού του χαρακτήρα μου, είναι αυτή του καπνίσματος.

Παραδέχομαι πως αν γνώριζα τότε όσα ξέρω σήμερα, δεν θα πλησίαζα σε καπνό. Βέβαια, τότε δεν υπήρχαν και πολλά διαθέσιμα στοιχεία για όσα προκαλεί η νικοτίνη. Αναφέρω σε περίοδο που υπήρχαν παντού διαφημίσεις brands τσιγάρων, τα οποία πωλούνταν σε ανήλικους παντού.

Κάτι που συμβαίνει τώρα με τα Snus. Tα ευρέως γνωστά ως στικάκια νικοτίνης που προ ημερών αναγνωρίστηκαν ως ο λόγος της ημιλιπόθυμης κατάστασης στην οποία διακομίστηκαν σε νοσοκομείο δυο μαθητές γυμνασίου στη Νέα Αλικαρνασσό του Ηρακλείου της Κρήτης.

Για όσα ακολουθούν ζητήσαμε τη βοήθεια του Κωνσταντίνου Σπυρόπουλου, Πνευμονολόγου και ομότιμου καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών.

TI EINAI TA ΣΤΙΚΑΚΙΑ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ

Για τους έφηβους λοιπόν, το κάπνισμα έγινε passé όταν προέκυψε το vaping. Τώρα θεωρείται ‘παλιακό’ και αυτό, με το νέο trend να είναι τα Snus.

Τα ‘στικάκια’ νικοτίνης είναι γνωστά στο εξωτερικό ως nicotine pouches. Δηλαδή σακουλάκια νικοτίνης, τα οποία βάζουν οι χρήστες στο στόμα.

Όπως και να τα πεις, όταν δεν γίνεται ελεγχόμενη χρήση από όσους θέλουν να κόψουν το κάπνισμα (ο λόγος που προέκυψαν είναι να μειώσουν τη βλάβη που προκαλείται στον οργανισμό, μέσω του συμβατικού τσιγάρου) προκαλούν προβλήματα.

Η κατάχρηση έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες και δη τις καρδιαγγειακές.

Αυτό αποκάλυψε ανάλυση οκτώ σχετικών μελετών.

Τα Snus τα δημιούργησαν η Σουηδοί στις αρχές του 18ου αιώνα ως παραλλαγή εμποτισμένου καπνού που έχεις δει να φτύνουν σε ταινίες παίκτες του baseball και του football.

Aντί να προσφέρεται στην ωμή μορφή του ο καπνός, τα Snus την έβαλαν σε θήκη που τοποθετείται μεταξύ άνω χείλους και ούλων για παρατεταμένες περιόδους, ως μορφή υποχειλικής χορήγησης.

Έτσι, δεν προκύπτει ανάγκη για φτύσιμο.

Βέβαια, περιέχουν νικοτίνη που είναι επικίνδυνη και άκρως εθιστική. Ιδιαίτερα σε οργανισμούς εφήβων.

Κάτι άλλο που έχει φανεί να προκαλούν τα Snus είναι προβλήματα στην υγεία του στόματος -και πάλι σε περίπτωση που δεν υπάρχει μέτρο στη χρήση.

«Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΝΟΣΟΣ»

Ο κύριος Σπυρόπουλος λέει στο Magazine ότι «αν ανακάλυπταν τώρα τη νικοτίνη, θα απαγορευόταν η κυκλοφορία της αφού πρόκειται δεδομένα για εθιστική ουσία, που προκαλεί γνωστά προβλήματα.

Δημιουργεί εθισμό, γιατί επιφέρει ηδονή.

Δρα στα κύτταρα του εγκεφάλου και οδηγεί στην έκρηξη σεροτονίνης, που δημιουργεί το αίσθημα της ευχαρίστησης.

«Όταν ένα νεαρό άτομο εκμαιεύει την ευχαρίστηση από τη νικοτίνη, δεν έχει λόγο να την αναζητήσει αλλού».

Ο εθισμός είναι νόσος.

Όταν κάποιο εθισμένο άτομο δεν μπορεί να έχει την ουσία που επιθυμεί, η ψυχολογία του κατακερματίζεται. Μπορεί να εμφανίσει ψυχολογία καταθλιπτικού, μανιοκαταθλιπτικού κλπ.

Ο εθισμός δεν βοηθάει το άτομο να είναι συμβατό με τον εαυτό του και τον κοινωνικό του περίγυρο.

«Δεν μπορεί να θέσει στόχους και να τους υλοποιήσει. Θα θέλει μονίμως, να αναζητά την ουσία που του λείπει.

Αυτές είναι οι ψυχολογικές επιδράσεις.

Υπάρχουν και παθολογικές.

Μπορεί να δράσει στη διαβατότητα των τριχοειδών αγγείων. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία σε όργανα. Στον πνεύμονα προκαλεί πνευμονικό οίδημα».

Τόνισε ότι «είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι στους νέους, σε ανθρώπους που δεν έχουν ακόμα ψυχολογικές αντιστάσεις και δομημένη προσωπικότητα και άρα είναι πιο ευάλωτοι -οι ενήλικες έχουν τις επιβεβαιώσεις πως μπορούν να επιτύχουν κάτι, θέτοντας στόχους-, η νικοτίνη καταστρέφει τη ψυχοδομή τους».

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Ανάβεις ένα τσιγάρο. Παίρνεις την πρώτη τζούρα. Μέσα σε διάστημα 7 δευτερολέπτων, η νικοτίνη που περιέχεται στον καπνό φτάνει στον εγκέφαλο, μέσω της πνευμονικής κυκλοφορίας.

Σε περίπτωση που είναι η πρώτη σου φορά, νιώθεις ναυτία, ζαλάδα ή πονοκέφαλο.

Αν έχεις ξεπεράσει αυτήν τη φάση, σημαίνει πως έχεις εξοικειωθεί με την επίδραση της νικοτίνης στον οργανισμό. Άρα σιγά σιγά εθίζεσαι στην ουσία που είναι διεγερτικό του νευρικού συστήματος, αλλά έχει χαρακτηριστεί και ως εκ των ισχυρότερων δηλητηρίων.

Προσβάλει βλέπεις, το κεντρικό και το περιφερειακό νευρικό σύστημα. Και μπορεί να προκαλέσει πολλά διαφορετικά προβλήματα υγείας.

Πώς ‘εξοικειώνεται’ ο οργανισμός με τη νικοτίνη

Με τη συστηματική λήψη νικοτίνης, αυξάνονται οι σχετικοί υποδοχείς στον εγκέφαλο.

Έτσι, χρειαζόμαστε συνεχώς μεγαλύτερη ποσότητα για να νιώσουμε την ικανοποίηση που μας πρόσφεραν στο παρελθόν λιγότερα τσιγάρα.

Άρα, καπνίζουμε περισσότερο, χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Σιγά σιγά ο οργανισμός μας ‘μαθαίνει’ να λειτουργεί με συγκεκριμένα επίπεδα νικοτίνης στο αίμα.

Αυτό είναι το φαινόμενο ανοχής.

Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ «ένα τσιγάρο, που περιέχει από 0.5 έως 1 γραμμάριο καπνού και 10 μικρογραμμάρια νικοτίνης, καπνίζεται κατά κανόνα σε 10 puffs, σε χρονικό διάστημα 5 λεπτών.

• Με την εισπνοή του καπνού του τσιγάρου, ο καπνιστής προσλαμβάνει συνήθως 1-2mg νικοτίνης.
• Η περιεκτικότητα της νικοτίνης στο αίμα -και κατά συνέπεια η επίδρασή της στον οργανισμό-, αυξάνει σταδιακά.
• Σταθεροποιείται σε περίπου 30 λεπτά από την εισδοχή της στον εγκέφαλο.
• Τα επίπεδα να παραμένουν αυξημένα και σταδιακά να μειώνονται σε πολύ σημαντικό βαθμό 1-2 ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο.
• Τότε, ο καπνιστής αισθάνεται πολύ έντονα την επιθυμία να καπνίσει».

ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ ΣΕ ΒΟΗΘΑΕΙ ΝΑ ΧΑΛΑΡΩΣΕΙΣ; ΓΡΑΨΕ ΛΑΘΟΣ

Υπάρχουν πολλοί καπνιστές που αντλούν ένα είδος ικανοποίησης από αυτήν τη συνήθεια. Αναφέρουν πως το κάπνισμα τους βοηθάει να χαλαρώσουν, να αποσυμπιεστούν, ακόμα και να συγκεντρωθούν καλύτερα.

Όντως η νικοτίνη τα δίνει όλα αυτά. Κυρίως όμως, τακτοποιεί τα συμπτώματα στέρησης της που σε κάνουν να νιώθεις μια παραπάνω εσωτερική ταραχή.

Αυτά περιλαμβάνουν την συναισθηματική δυσφορία, τη μειωμένη συγκέντρωση, την ανησυχία και την κατάθλιψη. Μας ‘πιάνουν’ όταν πέφτει σε χαμηλότερα επίπεδα στον οργανισμό μας το επίπεδο της νικοτίνης.

Άπαξ και ανάψουμε ένα τσιγάρο, τακτοποιείται ο εθισμός μας και εξαφανίζονται τα συμπτώματα στέρησης.

Η ΝΙΚΟΤΙΝΙΑΣΗ ΚΑΙ Η ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΝΙΚΟΤΙΝΗ

Σε περίπτωση πολύ υψηλών δόσεων νικοτίνης ο καπνιστής μπορεί να πάθει «νικοτινίαση». Πρόκειται για δηλητηρίαση από νικοτίνη.

Σκέψου τι μπορεί να πάθει κάποιος που δεν είναι εθισμένος και ‘βομβαρδίζει’ τον οργανισμό του με νικοτίνη.

Στα συμπτώματα ανήκουν η καυστική γεύση στο στόμα και το λαιμό, η αδιαθεσία, η ταχυκαρδία, η δύσπνοια, η ναυτία και αν έχει γίνει μεγάλη υπερκατανάλωση δεν αποκλείεται η λιποθυμία. Εάν η τοξικότητα είναι υπερβολική, υπάρχει ενδεχόμενο απώλειας συνείδησης που οδηγεί σε διασωλήνωση και επί της ουσίας, απειλή της ζωής.

Όλα ξεκινούν από την σιελόρροια.

Όλα αυτά γίνονται γιατί διεγείρεται υπερβολικά το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Συνηθέστερα μέχρι πρότινος πάθαιναν νικοτινίαση παιδιά από τυχαία κατανάλωση τσίχλας νικοτίνης ή αυτοκόλλητων ή όποιας άλλης μεθόδου κυκλοφορεί και βοηθά στη διακοπή του καπνίσματος. Δεν αποτέλεσαν εξαίρεση του κανόνα στα Snus.

Τονίζεται πως τα σκευάσματα που βοηθούν καπνιστές να απαλλαγούν από τη συνήθεια είναι ασφαλή, όταν γίνεται ορθή χρήση που αναφέρεται στο συνοδευτικό ενημερωτικό φυλλάδιο. Όποια άλλη χρήση, είναι επισφαλής.